Theo tờ Saigon Times ngày 16-1, thì nghị định 1-2025 có hiệu lực từ ngày 1-3 tới đây, sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp thậm chí có thể giết chết các doanh nghiệp xuất khẩu vừa và nhỏ. Nghị định nầy vừa ra đời nhằm bổ sung nghị định 107-2018 về xuất khẩu gạo. Điều 1 nghị định quy định “thương nhân có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo chỉ được ủy thác xuất khẩu hoặc nhận ủy thác xuất khẩu từ thương nhân có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo”. Câu hỏi của nhiều thương nhân là nếu đã có giấy phép “đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu” thì mắc gì phải mướn người khác xuất khẩu? Một chức sắc của ngành xuất khẩu ở miền Nam nói “ “Quy định này khiến cơ chế ủy thác xuất khẩu dư thừa hay nói cách khác mất đi tính hiệu quả của cơ chế ủy thác”.
Điểm quan trọng hơn, quy định của Nghị định 01/2025 sẽ khiến doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa đáp ứng đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận xuất khẩu gạo nhưng vẫn muốn tham gia xuất khẩu ra nước ngoài qua đơn vị trung gian không thể tiếp tục.
Ông Lê Văn Vũ, Giám đốc Công ty TNHH quốc tế Vũ Phát, đơn vị đang xuất khẩu gạo qua hình thức ủy thác, cho rằng từ 1-3-2025, khi Nghị định 01/2025 có hiệu lực, doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa đủ điều kiện để có giấy phép xuất khẩu gạo sẽ “chết”.
Theo ông, mỗi năm đơn vị này xuất khẩu (xuất ủy thác) khoảng 3.000 tấn gạo thơm chất lượng cao sang một số thị trường cao cấp, giúp mang ngoại tệ về cho đất nước, tạo công ăn việc làm cho công nhân cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm gạo Việt.
“Nếu doanh nghiệp không ủy thác được, hệ lụy đó như thế nào?”, ông Vũ đặt câu hỏi và cho rằng, doanh nghiệp sẽ không còn dòng tiền về bởi khi xuất khẩu, khách hàng đặt cọc 30-50% giá trị lô hàng và 50-70% còn lại được thanh toán khi khách hàng đặt đơn hàng mới. Vậy, khi nghị định có hiệu lực, chúng tôi phải giải thích thế nào với khách hàng, rồi tiền hàng còn lại nếu không trả do mình không xuất khẩu nữa thì phải làm sao?”, ông đặt câu hỏi.
Hiện nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đứng hàng nhứt nhì thế giới và lợi nhuận đem về cho đất nước không nhỏ. Phần lớn các công ty xuất khẩu gạo đều nằm ở đồng bằng sông Cửu Long với rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặc dù nghị định nhằm “bảo vệ chất lượng gạo Việt Nam” nhưng trong thực tế đang giết nhiều doanh nghiệp muốn kinh doanh đàng hoàng. Đã có nhiều kến nghị sửa nghị định nầy nhưng chưa rõ có ai nghe không!
