Có một vấn đề đang nổi lên như một cơn sóng ngầm, âm thầm nhưng đầy uy lực, đó là sự gia tăng kích thước và sức mạnh của sóng biển trên toàn cầu. Liệu chúng ta, những cư dân của hành tinh xanh, đã thực sự sẵn sàng đối mặt với những hệ quả mà nó mang lại?
William Finnegan, trong cuốn hồi ký “Barbarian Days”, đã mô tả sóng biển với hai mặt đối lập đầy ma mị. Một mặt, chúng như những sinh vật sống động, mỗi con sóng mang một cá tính riêng biệt, biến đổi không ngừng, đòi hỏi sự tương tác nhạy bén, gần gũi của người lướt sóng. Mặt khác, sóng biển lại là một thực thể vô tri, có thể chuyển từ dịu dàng sang hung dữ chỉ trong chớp mắt. Sự đối lập này cũng chính là bản chất của vấn đề chúng ta đang đối mặt.
Theo các nghiên cứu khoa học, sóng biển ở Nam Đại Dương đã tăng thêm 30 cm từ năm 1985 đến 2018, tương đương khoảng 1 cm mỗi năm. Điều đáng lo ngại hơn, năng lượng sóng cũng tăng lên đáng kể, khoảng 8% kể từ những năm 1980, và tốc độ này đang tăng nhanh chóng trong thế kỷ 21. Sự thay đổi này không chỉ đến từ chiều cao sóng, mà còn từ cường độ bão ngày càng mạnh và các hiện tượng sóng cực đoan xuất hiện thường xuyên hơn. Tiến sĩ Mark Hemer, thuộc CSIRO, cho biết sóng biển là sản phẩm của gió, do đó, biến đổi khí hậu làm gia tăng năng lượng trong khí quyển, dẫn đến gió mạnh hơn, bão lớn hơn và cuối cùng là sóng lớn hơn, mạnh hơn.
Vậy, những con sóng lớn hơn này có ý nghĩa gì? Chúng ta hãy tưởng tượng một dàn nhạc, không chỉ đơn thuần là âm lượng lớn hơn, mà còn là sự thay đổi về nhịp điệu, độ dài và hướng của các nốt nhạc. Tương tự, sóng biển cũng vậy. Ngay cả ở những nơi sóng được dự đoán sẽ giảm chiều cao, tần suất, độ dài và hướng sóng vẫn có thể thay đổi, gây ra những tác động tàn phá bờ biển, thay đổi dòng chảy cát và trầm tích, gia tăng lũ lụt và triều cường. Hậu quả là gì? Xói mòn bờ biển, nhà cửa bị cuốn trôi, cơ sở hạ tầng ven biển bị tàn phá, và cuộc sống của hàng triệu người dân ven biển bị đảo lộn.
Tuy nhiên, bên cạnh những nguy cơ tiềm ẩn, sóng biển cũng mang trong mình một nguồn năng lượng tái tạo khổng lồ. Năng lượng sóng trung bình dọc theo thềm lục địa Úc ước tính gấp 10 lần mức tiêu thụ năng lượng hàng năm của quốc gia này. Sóng biển có nhiều lợi thế so với các dạng năng lượng tái tạo khác: không cạnh tranh đất đai như năng lượng mặt trời, không ảnh hưởng đến cảnh quan như năng lượng gió ngoài khơi, và ít biến đổi hơn cả năng lượng mặt trời và gió. Tuy nhiên, việc khai thác nguồn năng lượng này vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là về công nghệ và chi phí đầu tư.
Tóm lại, sóng biển đang thay đổi, mạnh mẽ hơn và nguy hiểm hơn. Chúng ta cần phải hiểu rõ những thay đổi này, chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó với những tác động tiêu cực, đồng thời tìm kiếm giải pháp để khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo mà chúng mang lại. Đây là một bài toán khó, đòi hỏi sự chung tay của toàn cầu, từ các nhà khoa học, chính phủ, doanh nghiệp đến mỗi người dân. Liệu chúng ta đã sẵn sàng cho cuộc đối đầu này?
https://www.theguardian.com/environment/2025/feb/22/waves-are-getting-bigger-is-the-world-ready
