Thời gian có thể không chỉ chảy theo một hướng về phía trước như chúng ta vẫn thường cảm nhận. Nghiên cứu mới trong lĩnh vực vật lý lượng tử cho thấy thời gian có thể đảo ngược được, mặc dù chúng ta không nhận thức được dòng chảy ngược này.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu các hệ lượng tử mở, nơi các hạt tương tác với môi trường và có thể rò rỉ năng lượng hoặc thông tin. Trước đây, người ta cho rằng khi thông tin này đã “thoát” ra ngoài, nó không thể quay lại, củng cố ý tưởng về dòng thời gian một chiều. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này đã thách thức quan điểm đó.
Điều đáng ngạc nhiên là các phương trình toán học mô tả các hệ này vẫn nhất quán ngay cả khi hướng thời gian bị đảo ngược. Tiến sĩ Thomas Guff, người đứng đầu các tính toán, giải thích rằng “nhân nhớ” trong các phương trình này có tính đối xứng, cho phép thời gian chảy theo cả hai hướng. Một yếu tố thường bị bỏ qua, gọi là “hệ số gián đoạn thời gian”, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính hợp lệ toán học của dòng thời gian ngược.
Mặc dù vậy, kinh nghiệm hàng ngày của chúng ta vẫn cho thấy thời gian chỉ chảy theo một hướng. Các nhà nghiên cứu cho rằng định luật thứ hai của nhiệt động lực học vẫn đúng ngay cả khi thời gian có thể đảo ngược. Entropy, thước đo của sự hỗn loạn, sẽ tăng lên từ bất kỳ điểm nào được chọn làm điểm bắt đầu. Ví dụ, sữa đổ ra bàn sẽ lan rộng ra, và quá trình này không thể tự đảo ngược để sữa quay trở lại cốc. Điều này không phủ nhận khả năng thời gian đảo ngược, mà chỉ đơn giản là nói rằng sự hỗn loạn luôn tăng lên từ bất kỳ điểm khởi đầu nào.
Một ý tưởng táo bạo được đưa ra là nếu vũ trụ có một điều kiện ban đầu rõ ràng, nó có thể đã tạo ra hai hướng thời gian cùng một lúc. Chúng ta đang theo một hướng, nhưng có thể có một hướng khác đang phát triển từ cùng một điểm khởi đầu vũ trụ đó.
Tóm lại, nghiên cứu này đặt ra những câu hỏi cơ bản về bản chất của thời gian và cách chúng ta nhận thức nó. Liệu dòng chảy một chiều của thời gian chỉ là một hạn chế trong trải nghiệm của con người, hay nó là một quy luật sâu sắc hơn của tự nhiên? Việc nghiên cứu các tính đối xứng ẩn trong hệ lượng tử có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bí ẩn này và khám phá khả năng thời gian có thể đảo ngược.
