Thời gian gần đây, không khí bất an bao trùm thị trường tài chính toàn cầu, và chắc hẳn nhiều nhà đầu tư Việt Nam cũng cảm thấy hoang mang trước những tin tức rối ren. Chính quyền Mỹ đang áp dụng chiến lược “bủa vây,” khiến những người phản đối các sắc lệnh và chính sách của họ liên tục phải điều chỉnh và mất phương hướng. Điều này gây khó khăn cho việc phân biệt đâu là thông tin hữu ích, đâu là “nhiễu”.
Sự bất ổn gia tăng đã khiến thị trường chứng khoán chao đảo sau tháng Giêng khởi sắc. Chỉ số S&P 500 và Nasdaq đã xóa sạch mọi lợi nhuận sau bầu cử và hiện đang ở mức âm trong năm nay. Mặc dù vấn đề thuế quan đang thu hút nhiều sự chú ý nhất, các nhà đầu tư cũng lo ngại về những tín hiệu kinh tế trái chiều – bao gồm niềm tin yếu của người tiêu dùng, kỳ vọng lạm phát sẽ tăng, tình trạng sa thải nhân viên chính phủ, và nhiều hơn nữa.
Một số người bắt đầu lo lắng về khả năng suy thoái kinh tế, và ngay cả Tổng thống Trump cũng không loại trừ khả năng này trong cuộc phỏng vấn gần đây. Vậy, làm thế nào để các nhà đầu tư Việt Nam giữ vững lập trường trong bối cảnh thị trường và kinh tế đầy thách thức này?
Mặc dù nền kinh tế và thị trường chứng khoán không phải là một, chúng ảnh hưởng lẫn nhau một cách mật thiết. Khi tăng trưởng kinh tế mạnh, lợi nhuận doanh nghiệp có xu hướng tăng, từ đó thúc đẩy giá cổ phiếu, và ngược lại. Tương tự, thị trường chứng khoán và trái phiếu đôi khi có thể đóng vai trò là chỉ báo hàng đầu cho nền kinh tế nói chung vì chúng phản ánh dự báo của hàng triệu nhà đầu tư.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là thị trường luôn đúng. Một cuộc chiến thương mại tiềm tàng là cú sốc đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính quyền Mỹ đã cảnh báo về khả năng “xáo trộn” ngắn hạn trong nền kinh tế. Ngay cả khi thuế quan không trực tiếp gây hại cho tăng trưởng, chúng đã tạo ra môi trường bất ổn. Bất ổn kéo dài sẽ làm suy giảm niềm tin và làm chậm nhu cầu.
Lịch sử cho thấy việc dự đoán thời điểm suy thoái kinh tế rất khó khăn. Đầu tư dựa trên giả định về suy thoái kinh tế có thể dẫn đến những quyết định tài chính không tối ưu. Vì vậy, điều quan trọng là xây dựng danh mục đầu tư tập trung vào các mục tiêu dài hạn hơn là những bất ổn ngắn hạn.
Nỗi lo suy thoái đang gia tăng. Trong lịch sử, suy thoái xảy ra khi chu kỳ kinh doanh bước vào giai đoạn cuối hoặc có cú sốc bên ngoài (ví dụ như khủng hoảng ngân hàng hoặc khủng hoảng dầu mỏ). Chu kỳ kinh doanh hiện tại đã có một số dấu hiệu chậm lại nhưng vẫn chưa suy giảm.
Điều quan trọng cần nhớ là một số nhà đầu tư và nhà kinh tế đã dự đoán suy thoái trong gần ba năm. Chỉ mới một năm trước, nhiều người tin rằng suy thoái sắp xảy ra do lạm phát. Ngay cả các chỉ báo học thuật về suy thoái, chẳng hạn như “đường cong lợi suất đảo ngược” hoặc “Quy tắc Sahm,” cũng không chứng minh được độ tin cậy trong thời điểm này. Trên thực tế, nền kinh tế không chỉ tăng trưởng đều đặn trong vài năm qua mà thị trường cũng hoạt động tốt.
Mặc dù suy nghĩ về suy thoái kinh tế có thể gây khó chịu, nhưng điều quan trọng cần nhớ là giai đoạn tăng trưởng kinh tế chậm lại là một phần tự nhiên của chu kỳ kinh doanh. Dự báo không phải lúc nào cũng chính xác và ngay cả khi chúng đúng, thị trường cũng không phải lúc nào cũng hoạt động theo cách dự kiến. Giống như chiếc đồng hồ chết vẫn đúng giờ hai lần một ngày, suy thoái cuối cùng rồi cũng sẽ xảy ra.
Vậy, bài học cho nhà đầu tư Việt Nam là gì?
Đừng để nỗi sợ hãi chi phối quyết định đầu tư. Hãy tập trung vào chiến lược dài hạn, đa dạng hóa danh mục đầu tư, và luôn cập nhật thông tin. Những biến động ngắn hạn là điều không thể tránh khỏi trên thị trường tài chính. Quan trọng là giữ vững tầm nhìn dài hạn và tin tưởng vào khả năng phục hồi của nền kinh tế.
