Chuyện phụ nữ thường sống thọ hơn nam giới đã được biết đến từ lâu. Không chỉ sống lâu hơn, họ còn có xu hướng ít bị suy giảm nhận thức hơn khi về già. Vậy đâu là lý do cho sự khác biệt này?
Một nghiên cứu mới đây trên tạp chí Science Advances đã hé lộ một bí mật tiềm ẩn: nhiễm sắc thể X thứ hai ở phụ nữ.
Chúng ta đều biết rằng phụ nữ mang hai nhiễm sắc thể X (XX), trong khi nam giới chỉ có một (XY). Từ trước đến nay, giới khoa học vẫn cho rằng nhiễm sắc thể X thứ hai ở phụ nữ “ngủ yên” – tức là không hoạt động. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã chứng minh điều ngược lại.
Ở những con chuột cái già (tương đương với người 65 tuổi), nhiễm sắc thể X thứ hai này “thức giấc” và biểu hiện hơn 20 gen, phần lớn liên quan đến sự phát triển của não bộ, đặc biệt là vùng hồi hải mã (hippocampus) – khu vực chịu trách nhiệm về học tập và trí nhớ, vốn thường bị ảnh hưởng nhiều nhất trong quá trình lão hóa.
Giáo sư Dena Dubal, tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Trong quá trình lão hóa điển hình, phụ nữ có bộ não trẻ hơn, ít bị suy giảm nhận thức hơn so với nam giới. Những kết quả này cho thấy nhiễm sắc thể X “im lặng” ở phụ nữ thực sự thức tỉnh vào cuối đời, có thể giúp làm chậm quá trình suy giảm nhận thức”.
Điều này đặt ra một câu hỏi thú vị:
Liệu nhiễm sắc thể X thứ hai này chính là chìa khóa giúp phụ nữ sống lâu và minh mẫn hơn? Nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới đầy hứa hẹn. Nếu chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của nhiễm sắc thể X thứ hai, chúng ta có thể tìm ra cách can thiệp để kích hoạt những gen có lợi này, không chỉ ở phụ nữ mà cả ở nam giới.
Hãy tưởng tượng, nếu chúng ta có thể “đánh thức” những gen “ngủ quên” này, chúng ta có thể làm chậm quá trình lão hóa, kéo dài tuổi thọ và duy trì trí tuệ minh mẫn cho cả hai giới. Đây là một viễn cảnh đầy lạc quan, nhưng cũng cần thêm nhiều nghiên cứu để biến nó thành hiện thực.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nghiên cứu này được thực hiện trên chuột, chưa phải trên người. Mặc dù chuột và người có nhiều điểm tương đồng về mặt sinh học, nhưng vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu trên người để khẳng định tính chính xác của những phát hiện này. Hơn nữa, quá trình lão hóa là một quá trình phức tạp, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, chứ không chỉ riêng nhiễm sắc thể X. Chế độ ăn uống, lối sống, môi trường sống… đều đóng vai trò quan trọng.
Dù vậy, nghiên cứu này vẫn mang đến một tia hy vọng mới cho cuộc chiến chống lão hóa. Nó cho thấy tiềm năng to lớn của nhiễm sắc thể X thứ hai và mở ra cánh cửa cho những phương pháp điều trị mới trong tương lai. Chúng ta hãy cùng chờ đợi những bước tiến tiếp theo của khoa học trong lĩnh vực đầy hứa hẹn này.
