Từ đầu tháng 10-2023, các giải Nobel danh giá năm 2023 của Viện Hàn lâm Thụy Điển đã lần lượt có chủ nhân. Ngày 2-10, giải Nobel Y sinh 2023 đã vinh danh hai nhà khoa học Katalin Karikó và Drew Weissma từ Đại học Pennsylvania (Hoa Kỳ). Theo Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska (Stockholm – Thụy Điển), hai nhà khoa học Katalin Karikó và Drew Weissman đã có những phát hiện mang tính đột phá, thay đổi hiểu biết căn bản về cách mRNA (RNA thông tin) tương tác với hệ miễn dịch. Điều này đã đóng góp vào tốc độ phát triển vắc-xin nhanh chưa từng thấy khi nhân loại đối diện với mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất thời hiện đại: Đại dịch COVID-19.
Ngày 3-10, ba nhà vật lý lượng tử Anne L’Huillier (Trường ĐH Lund – Thụy Điển), Ferenc Krausz (Viện Quang học lượng tử Max-Planck – Đức) và Pierre Agostini (ĐH bang Ohio – Hoa Kỳ) cùng được xướng tên với giải Nobel Vật lý 2023.
Ngày 4-10, Giải Nobel Hóa học 2023 được trao cho 3 nhà khoa học đặt nền móng cho “chấm lượng tử” là Moungi G. Bawendi (Viện Công nghệ Massachusetts – Hoa Kỳ), Louis E. Brus (Đại học Columbia – Hoa Kỳ), Alexei I. Ekimov (cựu Giám đốc khoa học của Công ty Nanocrystals Technology – Hoa Kỳ).
Ngày 5-10, Giải Nobel Văn chương 2023 được trao cho tác giả người Na Uy Jon Fosse “vì những vở kịch và văn xuôi đầy sáng tạo, đã lên tiếng cho những điều không thể nói thành lời”. Các tác phẩm đồ sộ của kịch tác gia Jon Fosse được viết bằng tiếng Nynorsk của Na Uy và trải dài trên nhiều thể loại, bao gồm vô số vở kịch, tiểu thuyết, tuyển tập thơ, tiểu luận, sách thiếu nhi và sách dịch thuật. Ngày 6-10, giải Nobel Hòa bình 2023 được trao cho bà Narges Mohammadi vì “đấu tranh chống lại sự áp bức phụ nữ ở Iran và thúc đẩy nhân quyền” nói chung. Bà Narges Mohammadi, sinh ngày 21-4-1972 tại Zanjan, Iran. Theo Ủy ban Nobel Na Uy, với cuộc đấu tranh dũng cảm của mình, bà đã phải lãnh mức án 31 năm tù. Hiện bà Mohammadi vẫn đang ở trong tù khi Ủy ban Nobel Na Uy công bố giải thưởng. Giải Nobel Kinh tế vừa công bố ngày 9-10, thuộc về bà Claudia Goldin vì nỗ lực giúp nâng cao hiểu biết về hiệu quả thị trường lao động nữ giới. Bà Claudia Goldin, giáo sư người Mỹ, hiện làm việc tại Trường ĐH Harvard (Mỹ), là chuyên gia về lịch sử lao động và kinh tế. Bà Goldin được đánh giá cao với những nghiên cứu về vai trò của nữ giới trong lực lượng lao động, sự chênh lệch giữa lương của nam giới và nữ giới, kể cả ảnh hưởng của yếu tố kinh tế.
Mỗi giải thưởng trị giá 11 triệu SEK (krona Thụy Điển, tương đương 986.000 USD), dự kiến được trao cùng bằng chứng nhận và huy chương vào ngày 10-12, là ngày mất của nhà sáng lập Alfred Nobel.
Lễ trao các giải Nobel Y sinh, Vật lý, Hóa học, Văn học, Kinh tế sẽ được trao tại thủ đô Stockholm của Thụy Điển; riêng giải Nobel Hòa bình trao tại thủ đô Oslo của Na Uy.
