Chúng ta đang sống trong một thời đại thay đổi chóng mặt, nơi công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đang làm biến đổi mọi mặt của cuộc sống, kể cả giáo dục và thị trường lao động.
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất, và có lẽ cũng là điều ít ai ngờ tới, chính là sự trở lại mạnh mẽ của các lớp học nghề tại các trường trung học trên khắp nước Mỹ. Phải chăng thời đại của những người thợ tay chân đang trở lại?
Trong nhiều thập niên, giáo dục hướng nghiệp, đặc biệt là các lớp học nghề như mộc, hàn, cơ khí… đã bị xem nhẹ. Nhiều trường học đã loại bỏ hoàn toàn các lớp này khỏi chương trình giảng dạy, tập trung vào việc chuẩn bị cho học sinh vào đại học, với quan niệm phổ biến cho rằng thành công đồng nghĩa với việc có bằng đại học, còn lao động chân tay thường bị coi là công việc dành cho những người kém học thức.
Tuy nhiên, tình hình kinh tế và sự phát triển của công nghệ đang dần thay đổi quan niệm này. Chi phí đại học ngày càng tăng cao, trong khi đó, nhiều công việc văn phòng, vốn được coi là ổn định và thu nhập tốt, đang đứng trước nguy cơ bị thay thế bởi AI. Điều này khiến nhiều học sinh và phụ huynh bắt đầu nhìn nhận lại giá trị của giáo dục hướng nghiệp.
Các trường học cũng nhanh chóng thích ứng với xu hướng này. Trường Trung học Middleton ở Wisconsin đã đầu tư 90 triệu đô la để nâng cấp cơ sở vật chất, bao gồm cả một phòng thí nghiệm sản xuất công nghệ cao với các cánh tay robot hiện đại. Kết quả là số lượng học sinh đăng ký các lớp học nghề tăng vọt. Tương tự, Khu Học chánh Độc lập Spring Branch ở Houston cũng đã thông qua khoản ngân sách 381,6 triệu đô la để tài trợ cho các cơ sở giáo dục kỹ thuật hướng nghiệp.
Sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là việc đưa các lớp học nghề truyền thống trở lại. Các chương trình đào tạo hiện nay được thiết kế hiện đại hơn, kết hợp kỹ năng thủ công truyền thống với công nghệ tiên tiến. Học sinh không chỉ học cách sử dụng các công cụ thủ công mà còn được làm quen với máy móc tự động, robot và các phần mềm thiết kế. Điều này giúp họ có được những kỹ năng toàn diện, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động hiện đại.
Một điểm đáng chú ý nữa là mức lương hấp dẫn của các ngành này. Theo Quincy Millerjohn, một giáo viên dạy tiếng Anh chuyển sang dạy hàn tại trường Middleton, ông thường cho học sinh xem bảng lương của những người thợ sắt và thợ hàn, với mức lương dao động từ 41 đến 52 đô la một giờ. Đây là mức lương rất cạnh tranh, thậm chí còn cao hơn nhiều so với một số công việc văn phòng.
Sự trở lại của các lớp học nghề không chỉ là một xu hướng nhất thời mà còn là một sự điều chỉnh cần thiết của hệ thống giáo dục trước những biến động của thời đại. Nó mang đến cho học sinh nhiều lựa chọn hơn cho tương lai, giúp họ có được những kỹ năng thiết thực và có cơ hội thành công trong một thị trường lao động ngày càng cạnh tranh. Vậy, liệu đây có phải là thời điểm chúng ta nên suy nghĩ lại về định nghĩa của thành công và giá trị của lao động chân tay?
Câu trả lời, có lẽ, nằm ở chính tương lai mà chúng ta đang hướng tới.
