Theo tin từ đài KTRK tại Houston, Texas, công bố ngày 16/4/2025, một sự việc đáng quan ngại đã xảy ra khiến cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại đây lo lắng và kêu gọi điều tra tội ác thù hận.
Việc gì đã xảy ra?
Theo bài báo, vào tối Chủ Nhật vừa qua, một phụ nữ 44 tuổi đã bị bắt giữ sau khi bị cáo buộc phá hoại 21 lá cờ vàng ba sọc đỏ, biểu tượng của Việt Nam Cộng Hòa trước đây, dọc theo đại lộ Bellaire ở Houston.
Một đoạn video được chia sẻ cho thấy người phụ nữ này, che kín người, đã dùng kéo cắt từng mảnh lớn trên mỗi lá cờ rồi vứt xuống đất khi di chuyển từ cột cờ này sang cột cờ khác. Tại sao một người lại hành động như vậy đối với những biểu tượng này?
Cảnh sát Houston đã có mặt và bắt giữ người phụ nữ. Anh Giang Nguyễn, một nhân chứng có mặt tại hiện trường, nghe một sĩ quan cảnh sát yêu cầu người phụ nữ “Bỏ kéo xuống”. Anh mô tả rằng các lá cờ không chỉ bị cắt ngang mà còn bị xé toạc. Anh Giang cũng chia sẻ những bức ảnh cho thấy các lá cờ bị xé rách nát.
Ý nghĩa của lá cờ và phản ứng cộng đồng
Anh Giang Nguyễn bày tỏ rằng hành động này là một sự xúc phạm sâu sắc. Anh nói: “Lá cờ đó đại diện cho chúng tôi. Nó cho biết chúng tôi là người Việt Nam nào, không phải phía cộng sản mà là những người Việt Nam đã chiến đấu cho những gì chúng tôi có ngày hôm nay.”
Vậy tại sao những lá cờ này lại được treo vào thời điểm này? Theo bài báo, các lá cờ này được trưng bày trước thềm lễ tưởng niệm 50 năm ngày Sài Gòn thất thủ (30/4/1975), sự kiện đánh dấu kết thúc của Chiến tranh Việt Nam, dẫn đến việc Việt Nam thống nhất dưới sự cai trị của cộng sản và buộc hàng trăm ngàn người ở miền Nam Việt Nam phải rời bỏ quê hương.
Ông Bryan Chu, một nha sĩ và cũng là chủ tịch Cộng đồng Người Việt Houston và Vùng phụ cận – tổ chức cắm những lá cờ này hàng năm vào dịp này – chia sẻ câu chuyện cá nhân đầy xúc động:
“Gia đình tôi đã phải trốn thoát 6 lần. Tôi bị bỏ tù khi mới 8, 9 tuổi.” Đối với ông và nhiều người khác, lá cờ vàng ba sọc đỏ mang một ý nghĩa thiêng liêng. Ông Chu nói: “Nó có nghĩa là tự do. Nó có nghĩa là thoát khỏi chủ nghĩa cộng sản. Nó có nghĩa là độc lập.” Ông cảm thấy vụ phá hoại này như một cuộc tấn công nhắm vào những người Việt tị nạn.
Một điểm đáng chú ý được bài báo nêu ra là các lá cờ Mỹ được cắm bên cạnh cờ vàng ba sọc đỏ lại hoàn toàn không bị động đến. Điều này đặt ra câu hỏi: Phải chăng hành động này nhắm mục tiêu cụ thể vào biểu tượng của cộng đồng người Việt?
Thông tin nghi phạm và diễn biến pháp lý
Cảnh sát chưa công bố danh tính nghi phạm nhưng xác nhận đó là một phụ nữ da màu, 44 tuổi. Anh Giang Nguyễn nhận xét: “Cô ấy không phải người châu Á, không phải người Việt Nam. Cô ấy không có mối liên hệ nào với lá cờ này.”
Các nhà lãnh đạo cộng đồng đang kêu gọi điều tra sâu hơn sự việc. Ông Chu bày tỏ hy vọng: “Tôi hy vọng chúng ta có thể buộc tội cô ấy về tội ác thù hận vì cô ấy đã cố tình nhắm vào tất cả các lá cờ Việt Nam và tôi hy vọng sẽ tìm ra ai đứng đằng sau việc này.”
Theo Sở Cảnh sát Houston (HPD), tội ác thù hận được định nghĩa là bất kỳ hành vi phạm tội nào nhằm vào một cá nhân hoặc tài sản, được thúc đẩy bởi sự thiên kiến chống lại một chủng tộc, tôn giáo, khuyết tật, khuynh hướng tình dục, dân tộc, giới tính hoặc bản dạng giới. Tại Texas, tội ác thù hận không phải là một tội danh riêng biệt mà là một yếu tố tăng nặng, làm tăng mức phạt cho tội phạm chính. HPD ưu tiên điều tra các tội ác thù hận như những hành vi nghiêm trọng, có khả năng được tổ chức, và giao cho Ban Tình báo Hình sự trách nhiệm xem xét liệu một vụ việc có đáp ứng định nghĩa tội ác thù hận theo tiêu chuẩn liên bang hoặc tiểu bang hay không.
Các sự việc tương tự tại Houston trong quá khứ cho thấy việc chứng minh tội ác thù hận không hề đơn giản. Ví dụ, vào năm 2021, một phụ nữ tên Keaundra Young bị truy tố với yếu tố tăng nặng tội ác thù hận sau khi tấn công một chủ cửa hàng người Hàn Quốc, dùng những lời lẽ phân biệt chủng tộc như “người châu Á” và “người Trung Quốc” trong lúc hành hung. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu của Viện Kinder thuộc Đại học Rice vào năm 2024, khoảng một phần ba cư dân Quận Harris đã từng trải qua tội ác thù hận, nhưng phần lớn không báo cáo do thiếu hiểu biết về quy trình, rào cản ngôn ngữ hoặc thiếu niềm tin vào cơ quan thực thi pháp luật. Điều này đặt ra thách thức cho cộng đồng người Việt trong việc đảm bảo vụ việc này được điều tra kỹ lưỡng.
Việc truy tố tội ác thù hận đòi hỏi phải chứng minh rằng hành động của nghi phạm được thúc đẩy bởi sự thiên kiến chống lại cộng đồng người Việt. Bằng chứng hiện có, như đoạn video cho thấy nghi phạm chỉ nhắm vào các lá cờ VNCH và bỏ qua các lá cờ Mỹ, có thể là yếu tố quan trọng trong việc xác định động cơ. Tuy nhiên, liệu các cơ quan chức năng có đủ bằng chứng để kết luận đây là một tội ác thù hận hay không vẫn là một câu hỏi mở.
Mặc dù Houston không ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ các tội ác thù hận chống lại người châu Á như một số khu vực khác ở Mỹ, các chuyên gia cho rằng dữ liệu tội ác thù hận thường không đáng tin cậy do tình trạng báo cáo thiếu. Theo Houston Public Media, trong năm 2020, Sở Cảnh sát Houston chỉ ghi nhận hai vụ tội ác thù hận chống lại người Mỹ gốc Á, trong khi Văn phòng Cảnh sát trưởng Quận Harris báo cáo năm vụ. Những con số này có thể không phản ánh đầy đủ thực tế, đặc biệt khi cộng đồng người Việt và các nhóm châu Á khác thường do dự trong việc báo cáo do rào cản văn hóa hoặc thiếu niềm tin vào hệ thống.
Các sự việc trước đây, như vụ tấn công một gia đình người châu Á tại Midland, Texas vào năm 2022 vì nghi ngờ họ liên quan đến đại dịch COVID-19, cho thấy rằng các hành vi thù hận có thể xuất phát từ những định kiến sai lầm hoặc căng thẳng xã hội. Trong trường hợp này, việc nghi phạm nhắm vào lá cờ VNCH ngay trước một sự kiện tưởng niệm quan trọng có thể gợi ý một động cơ mang tính biểu tượng, nhưng cần thêm bằng chứng để xác định liệu đây có phải là một hành vi thù hận có tổ chức hay không.
Sự việc này rõ ràng đã gây tổn thương và lo ngại sâu sắc trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Houston, đặc biệt khi nó xảy ra vào thời điểm tưởng niệm một sự kiện lịch sử đầy ý nghĩa đối với họ. Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi và cập nhật thông tin.
Bản tin dựa trên bài viết của Jessica Willey, đài KTRK, xuất bản ngày 16 tháng 4 năm 2025.
