Thuật ngữ “điểm kỳ dị” trong tiếng Việt bắt nguồn từ khái niệm toán học và khoa học về “singular point”, nơi mà các quy tắc thông thường bị phá vỡ, hoặc một hàm số trở nên vô định hoặc tiến đến vô cực.
Trong bối cảnh điểm kỳ dị công nghệ (Technological Singularity), ý tưởng này mô tả một thời điểm mà sự phát triển công nghệ tăng tốc đến mức vượt ngoài tầm kiểm soát, gây ra những thay đổi sâu sắc và không thể dự đoán đối với nền văn minh nhân loại. Điều này tương tự như cách một điểm kỳ dị trong toán học hoặc vật lý là nơi mà các quy luật bình thường không còn áp dụng được nữa.
Gần đây, sự phát triển chóng mặt của trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm dấy lên nhiều cuộc tranh luận sôi nổi về tương lai của nhân loại. Một nghiên cứu mới của AIMultiple, dựa trên phân tích dự đoán của hơn 8.590 nhà khoa học, doanh nhân hàng đầu và cộng đồng, đã hé lộ những góc nhìn đa chiều về thời điểm AI đạt đến Trí tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI) và Điểm Kỳ dị Công nghệ. Liệu chúng ta đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới, hay đây chỉ là những lời tiên đoán viển vông?
Mốc thời gian mơ hồ
Dù có nhiều ý kiến khác nhau, hầu hết các chuyên gia đều tin rằng AGI sẽ xuất hiện trước cuối thế kỷ 21. Trước khi các Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLM) như ChatGPT ra đời, mốc thời gian dự đoán thường rơi vào khoảng năm 2060. Tuy nhiên, sự xuất hiện của LLM đã làm thay đổi đáng kể nhận định này, đẩy mốc thời gian lên khoảng năm 2040 theo dự đoán của các nhà nghiên cứu AI. Các doanh nhân, với góc nhìn lạc quan hơn, thậm chí còn dự đoán AGI sẽ xuất hiện vào khoảng năm 2030. Thậm chí, một số chuyên gia còn cho rằng thời điểm máy móc vượt qua con người về trí thông minh – chỉ còn cách chúng ta 12 tháng nữa.
AGI: Khả thi hay bất khả thi?
Mặc dù vậy, không phải ai cũng tin vào sự xuất hiện chắc chắn của AGI. Một số chuyên gia lập luận rằng trí tuệ con người phức tạp hơn nhiều so với định nghĩa hiện tại của AGI. Họ cho rằng trí tuệ con người bao gồm nhiều khía cạnh, chẳng hạn như trí tuệ logic-toán học, trí tuệ tương tác cá nhân, trí tuệ nội tâm và trí tuệ hiện sinh. Yann LeCun, người tiên phong trong lĩnh vực học sâu, đề xuất nên thay thuật ngữ AGI bằng “trí tuệ máy móc tiên tiến” và cho rằng trí tuệ con người quá chuyên biệt để có thể sao chép. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng AI có thể là một công cụ hỗ trợ đắc lực cho các khám phá mới, nhưng nó không thể tự mình thực hiện những khám phá này. Ví dụ, AI có thể giúp thiết kế và quản lý các thí nghiệm tốt hơn, nhưng không thể tự mình tìm ra phương pháp chữa trị ung thư.
Sự trỗi dậy của máy móc: Bước ngoặt tất yếu?
Máy tính lượng tử có thể được sử dụng để đào tạo mạng nơ-ron, kiến trúc AI phổ biến nhất hiện nay, một cách hiệu quả. Liệu AI chạy trên máy tính lượng tử ổn định có khả năng mở ra Điểm Kỳ dị Công nghệ – một kỷ nguyên mới?
Tương lai nào cho nhân loại?
Dù AGI xuất hiện sớm hay muộn, thông điệp rõ ràng là xã hội loài người sẽ phải đối mặt với những thay đổi to lớn do các thuật toán này mang lại.
Liệu những thay đổi đó là tích cực hay tiêu cực? Câu trả lời nằm trong tay chúng ta. Việc chuẩn bị và định hướng cho sự phát triển của AI là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nhằm đảm bảo rằng công nghệ này sẽ phục vụ lợi ích của con người và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn.
https://www.popularmechanics.com/science/a63922719/singularity-12-months
