TRẦN HỮU NGƯ
Một ca khúc trữ tình rõ ràng ngôi thứ như vậy, mà cũng có không ít ca sĩ đổi ngôi “Anh đến thăm em một chiều mưa” đã làm cho tác giả của nó là Tô Vũ…cụt hứng!
-Tại sao không là Hoàng Phú (tên thật, em của Hoàng Qúy), Hoàng Minh Vọng (bí danh), mà là chàng chăn dê Tô Vũ?
-Tô Vũ (cười): Phải nói rằng trước, trong và sau năm 1945, những thanh niên xuất thân từ học sinh, sinh viên đã đi kháng chiến thường lấy bí danh và phải hóa trang theo môi trường hoạt động. Tôi cũng không ngoại lệ, nghĩa là từ cuối năm 1946, bí danh của tôi là Hoàng Minh Vọng, chứ không phải là Tô Vũ. Có điều là dù giới thiệu đến mấy cũng chả ai nhớ cái tên “Minh Vọng.” Trong khi đó do vấn đề hóa trang, tôi tự biến mình thành một nông dân quần nâu áo vá lại thêm cái nón Sơn Tây (giống như cái nón mấy chú khách bán thuốc dạo ở Hải Phòng thuở ấy) và đặc biệt chòm râu cằm mà tôi học được từ… Nguyễn Đình Thi và Văn Cao. Đúng là do chuyện hóa trang ấy mà cứ mỗi khi đến một hội nghị nào đó ban tổ chức chưa kịp giới thiệu NS (!) Hoàng Minh Vọng thì đã nhao nhao những tiếng gọi “Ơi! Ông Tô Vũ chăn dê” đã đến kìa, mau vào đây giúp vui hội nghị vài bài hát đi! Cứ thế riết rồi thành quen! (Trích bài phỏng vấn của tôi năm 2008).
Vậy là đã rõ, Hoàng Phú, bút danhTô Vũ, anh chàng chăn dê, đã chết tên từ đó.
-Sinh năm 1923 tại Bắc Giang
-Qua đời năm 2014 tại Saigon
Anh là giáo sư, viết sách âm nhạc, để lại cho đời bốn nhạc phẩm lừng danh: Em đến thăm anh một chiều mưa, Tạ từ, Tiếng chuông chiều Thu, Ngày xưa…
“Em đến thăm anh một chiều mưa” là một câu chuyện có thật giữa anh và người con gái (anh không cho biết tên). Chuyện xảy ra ở Kiến An cách Hải Phòng chừng 10 cây số từ năm 1948 trong một buổi chiều mưa. Một cô gái cứu thương đã quen nhau từ trước, đội mưa phùn, lội bùn đến thăm Tô Vũ… Sau phút chia tay, Tô Vũ xúc động, ôm đàn viết với giai điệu Espressivo mượt mà, gam Đô Thứ vào đầu bằng nửa nốt Sol:
“… Em đến thăm anh một chiều Đông
Em đến thăm anh một chiều mưa
Mưa dầm dề đường trơn ướt tiêu điều
Em đến thăm anh người em gái
Tà áo hương nồng
Mắt huyền trìu mến sưởi ấm lòng anh
Em đến thăm anh chiều đông giá
Em đến thăm anh chiều mưa gió
Đường xa lạnh lùng
Mặt nhìn mặt cầm tay bâng khuâng không nói một câu
Lời nghẹn ngào hồn anh như say như ngây vì đâu
Gió đưa cánh chim trời
Đó đây cách xa vời
Chiều vui mưa nặng cánh…”
Rất nhiều ca sĩ hát sai… nên đã làm mất hết ý nghĩa của một buổi chiều mưa em đến thăm anh. Từ năm 1948, khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ… vậy mà có một chàng nhạc sĩ chừng 25 tuổi rất chín chắn trong tình yêu, không quên tình nước, đã làm nên một nhạc phẩm lãng mạn, thuộc loại “tạch tạch sè!”
Ngoài “Em đến thăm anh một chiều mưa,” nhạc của Tô Vũ cho chúng ta một tưởng tiếc xa xăm (Ngày xưa), nghĩ về một ngày hòa bình (Tạ từ), Hạnh phúc khi tan chiến tranh (Tiếng chuông chiều Thu)…
Tô Vũ, người nhạc sĩ rất hạnh phúc nhất, khi đã được “Em đến thăm anh một chiều mưa!”
Viết như một chút thương tiếc gởi về anh, một nơi xa lắm…
