Trong cuộc sống hiện đại hối hả, chúng ta thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo và thức ăn 24/7. Điều này khiến cho việc tìm hiểu về ảnh hưởng của nhịp ăn, hay thời khóa biểu ăn uống, đến sức khỏe tinh thần trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Càng có nhiều nghiên cứu về nhịp ăn ở những người mắc chứng rối loạn tâm trạng, việc kết hợp điều trị thời khóa biểu ăn vào chăm sóc lâm sàng có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Việc nâng cao kiến thức về cách duy trì chế độ ăn uống lành mạnh rất cần thiết. Điều này bao gồm việc chú ý không chỉ đến nội dung bữa ăn mà còn cả ăn uống khi nào. Việc phối hợp nhịp ăn với chu kỳ mặt trời sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe tổng thể và có thể có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh tâm thần, vì không chỉ cái gì chúng ta ăn mà cả khi nào chúng ta ăn cũng có thể ảnh hưởng đến não bộ. Thời gian ăn uống thất thường đã được chứng minh là góp phần gây ra các vấn đề sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm và lo lắng, cũng như các bệnh tim mạch, chuyển hóa và tăng cân.
Vậy, làm thế nào để tối ưu hóa nhịp ăn? Một phương pháp đầy hứa hẹn mà nghiên cứu đã chỉ ra là ăn uống giới hạn thời gian (TRE), còn được gọi là nhịn ăn gián đoạn.
TRE liên quan đến việc giới hạn thời gian ăn uống trong một khoảng thời gian nhất định trong ngày, thường là từ bốn đến 12 giờ. Ví dụ, chọn ăn tất cả các bữa ăn và đồ ăn nhẹ trong khoảng thời gian 10 giờ từ 9 giờ sáng đến 7 giờ tối đồng nghĩa với việc nhịn ăn qua đêm. Bằng chứng cho thấy phương pháp này tối ưu hóa chức năng não, chuyển hóa năng lượng và tín hiệu lành mạnh của các hormone trao đổi chất.
Tại sao nhịp ăn lại quan trọng?
Nhịp sinh học của chúng ta, hay còn gọi là chu kỳ ngày đêm, điều chỉnh các quá trình bên trong cơ thể dựa trên các tín hiệu từ môi trường như ánh sáng và thức ăn. Hệ thống này đã phát triển để đáp ứng nhu cầu năng lượng thay đổi trong ngày và đêm, tạo ra một mô hình nhịp nhàng cho thói quen ăn uống của chúng ta theo lịch trình của mặt trời. Mặc dù đồng hồ sinh học chính quản lý chức năng trao đổi chất trong chu kỳ ngày đêm, nhịp ăn uống của chúng ta cũng tác động đến đồng hồ chính. Các mô tiêu hóa có đồng hồ riêng và cho thấy các dao động đều đặn trong hoạt động trong chu kỳ 24 giờ. Ví dụ, ruột non và gan thay đổi khả năng tiêu hóa, hấp thụ và chuyển hóa suốt ngày đêm.
Khi đồng hồ sinh học chính trong não không đồng bộ với nhịp ăn uống, nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động đầy đủ của não. Mặc dù não chỉ chiếm hai phần trăm tổng khối lượng cơ thể, nhưng nó tiêu thụ tới 25 phần trăm năng lượng của chúng ta và đặc biệt bị ảnh hưởng bởi những thay đổi về lượng calo. Điều này có nghĩa là thời gian ăn uống bất thường chắc chắn sẽ gây ra hậu quả tiêu cực cho sức khỏe.
Mặc dù cơ chế cơ bản vẫn chưa được biết rõ, nhưng có sự chồng chéo giữa các mạch thần kinh chi phối việc ăn uống và tâm trạng. Ngoài ra, các hormone tiêu hóa có tác dụng đối với dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò lớn trong tâm trạng, năng lượng và niềm vui. Những người bị trầm cảm và rối loạn lưỡng cực có nồng độ dopamine bất thường. Nhịp ăn uống bị thay đổi được cho là góp phần làm giảm khả năng duy trì tâm trạng tốt.
Vậy chúng ta nên làm gì?
Ăn uống lành mạnh không chỉ là ăn gì mà còn là khi nào ăn.
Nhịp ăn uống đồng bộ với đồng hồ sinh học có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tổng thể và có thể có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh tâm thần.
Hãy chú ý đến thời gian ăn uống và điều chỉnh để phù hợp với nhịp điệu tự nhiên của cơ thể. Việc này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn góp phần nâng cao sức khỏe tinh thần, giúp chúng ta sống một cuộc sống trọn vẹn và hạnh phúc hơn.
