Dịch cúm, RSV và COVID-19 đang hoành hành khắp nước Mỹ, khiến nhiều người không chỉ mắc bệnh mà còn gặp phải các biến chứng nặng. Một trong những triệu chứng dai dẳng và khó chịu nhất là ho kéo dài, ngay cả khi cơ thể đã chiến thắng virus. Bài viết này sẽ tóm tắt những hiểu biết khoa học mới nhất về hiện tượng này, dựa trên thông tin từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và các nghiên cứu y khoa gần đây.
Ho là gì?
Ho là một phản xạ tự nhiên quan trọng, giúp bảo vệ đường thở khỏi các tác nhân gây hại như khói độc, nước hoặc thức ăn bị sặc. Tuy nhiên, đôi khi phản xạ này trở nên quá nhạy cảm, khiến chúng ta ho ngay cả khi không còn bệnh. Những kích thích đơn giản như hít thở sâu, nói chuyện điện thoại, cười, hoặc đi ra ngoài trời lạnh cũng có thể gây ho dai dẳng.
Tại sao ho vẫn kéo dài sau khi khỏi bệnh?
Các nhà khoa học tin rằng việc tiếp xúc với virus có thể khiến các thụ thể trong đường thở trở nên quá mẫn cảm trong một thời gian sau khi khỏi bệnh. Hiện tượng này được gọi là ho sau nhiễm trùng. Nhiều bệnh nhân đã khỏi bệnh tới 8 tuần vẫn tiếp tục bị ho, mặc dù không còn dấu vết của virus trong cơ thể.
Cơ chế gây ho dai dẳng
- Viêm nhiễm: Khi bị bệnh, tình trạng viêm nhiễm làm tăng độ nhạy cảm của các dây thần kinh đường thở, khiến chúng phản ứng thái quá với các kích thích. Các dây thần kinh này được bao phủ bởi các thụ thể protein phản ứng với nhiều tác nhân, từ không khí lạnh đến capsaicin (chất tạo vị cay trong ớt). Khi các thụ thể này bị kích hoạt, chúng gửi tín hiệu lên não thông qua dây thần kinh phế vị, tạo ra cảm giác muốn ho.
- Thụ thể TRPV1: Nghiên cứu cho thấy nhiễm virus cúm làm tăng số lượng thụ thể TRPV1 trên các dây thần kinh đường thở. TRPV1 là một loại thụ thể phản ứng với capsaicin và các kích thích khác. Sự gia tăng TRPV1 có thể là nguyên nhân khiến đường thở trở nên nhạy cảm hơn sau khi nhiễm virus. Điều thú vị là ngay cả virus đã bị “tiêu diệt” bằng tia UV vẫn có thể kích thích sự gia tăng TRPV1 trong tế bào người được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Ho sau nhiễm trùng thường tự khỏi trong vòng 2-3 tuần. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài hơn 8 tuần, bạn nên đi khám bác sĩ. Nếu ho kèm theo các triệu chứng khác như sốt, khó thở, đờm có máu hoặc sụt cân, bạn nên đi khám sớm hơn. Ho dai dẳng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như gãy xương sườn do ho quá mạnh. Vì vậy, đừng chủ quan với những cơn ho dai dẳng sau khi khỏi bệnh.
Kết luận
Ho dai dẳng sau khi khỏi bệnh là một vấn đề phổ biến và gây khó chịu. Mặc dù các nhà khoa học đã có những bước tiến trong việc hiểu rõ cơ chế gây ra hiện tượng này, vẫn còn nhiều điều cần được nghiên cứu thêm. Việc nhận biết các triệu chứng và đi khám bác sĩ kịp thời là rất quan trọng để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh những biến chứng không mong muốn.
https://www.nationalgeographic.com/science/article/lingering-cough-virus-covid-rsv
