Hoàng Kim
LTS: Sáng ngày 11-3 (giờ Cali), anh Trần Quốc Bảo thảng thốt báo tin trên facebook “nghệ sĩ Diệp Lang đã qua đời hồi 6 giờ sáng”. Và ngay sau đó, các tờ báo lớn ở Sài Gòn đều đưa tin thương tiếc.
Diệp Lang tên thật là Dương Công Thuấn sanh ngày 4-3-1941 tại làng Bình Tiên, quận Châu Thành tỉnh Sa Đéc. Ông bắt đầu đến với nghề cải lương từ năm 8 tuổi khi theo cha là thầy đời Ba Diệp đánh đờn cho đoàn cải lương Tam Phụng. Ông bắt đầu nổi tiếng với vai ông già 70 tuổi trong tuồng Người anh khác mẹ của đoàn Kim Chưởng năm 1962 và đoạt giải Thanh Tâm năm 1963. Và từ đó, các vai diễn “ông già” luôn gắn bó với Diệp Lang. Qua thập niên 1970-1980, ông nổi tiếng với hai vai “kép độc” là “Hội đồng Dư” trong tuồng Tiếng hò sông Hậu và “Hội dồng Thăng” trong tuồng Đời cô Lựu. Từ đó ông có tên là Hội đồng Thăng hoặc Hội đồng Dư.
Ông cùng gia đình định cư ở Hoa Kỳ năm 2010, cư trú ở San Diego.
Bài viết dưới đây là của nhà báo Hoàng Kim, một “chuyên gia” về cải lương của Sài Gòn. Chúng tôi share lại nguyên văn để hầu bạn đọc.
Dẫu biết Diệp Lang bệnh nặng từ nhiều năm nay, nhưng sự ra đi của ông để lại nỗi tiếc thương vô bờ. 13 năm qua định cư ở Mỹ, chưa lúc nào Diệp Lang nguôi nhớ thương sân khấu, nhớ thương quê hương. Đang ngồi nhắc đến nghệ sĩ Vũ Linh thì tự nhiên ông ngã ra, không ngờ ông ra đi vĩnh viễn…
Những năm cuối đời, tuy NSND Diệp Lang không diễn được nữa, nhưng mọi người vẫn muốn nhìn thấy ông, biết ông còn hiện diện trên cõi đời này như một bóng cổ thụ yêu thương, trân quý. Nhân cách của ông, nghệ thuật của ông tỏa bóng mát cho những thế hệ nghệ sĩ, làm dịu lòng người. Người ta vẫn nhớ ông, như một kỷ niệm khi người ta lớn lên cùng cải lương, khi người ta đắm mình vào những làn điệu thân quen của dân tộc, trong đó có bóng dáng Diệp Lang, có nhân vật để đời, có những hành xử tử tế, có cả cái chất miền Tây bàng bạc khó diễn tả…
13 năm qua định cư ở Mỹ, chưa lúc nào Diệp Lang nguôi nhớ thương sân khấu, nhớ thương quê hương. Vì tuổi già bệnh hoạn, vì con cái lập nghiệp bên đó, nên ông đành ra đi, chứ hồn vía ông có lẽ đã để lại đất Sài Gòn, để lại làng Bình Tiên-Sa Đéc.
Bà Thu Phong, vợ ông, kể: “Ổng kêu tôi khi nào khỏe thì phải về thăm quê thay cho ổng, về Bình Tiên thắp nén nhang cho ba má, ông bà. Còn ngày thường, ổng cứ nhớ bạn bè hồi đi hát. Có đêm ổng ngồi cười một mình, nói chuyện làm xàm, tôi hỏi chuyện gì, thì ổng nói nằm mơ thấy Thanh Sang, hoặc có hôm thì thấy giỡn với Thanh Tòng, vui lắm, giựt mình tỉnh dậy cười vậy đó. Ổng còn nhắc các bác sĩ đã điều trị cho ổng lúc còn ở Việt Nam, đã đặt stent tim cho ổng. Ôi thôi, nhớ hết người này tới người kia!”.
Thật ra, qua Mỹ những năm đầu ông vẫn đi hát cho các chương trình uy tín, vì họ mời quá, từ chối hoài không được. Đồng bào ở hải ngoại vẫn yêu quý ông vô cùng. Sau này, sức khỏe ông yếu dần, thế là ông giã từ luôn sân khấu. Những năm đầu ông cũng có về thăm Việt Nam, nhưng 6-7 năm nay chỉ có mình bà Thu Phong về thôi, vì ông không đủ sức đi máy bay. Ông hay gọi điện thoại về cho tôi (H.K), bảo rằng nhớ quê quá xá. “Nhớ cái mùi của quê. Bên Mỹ không thiếu thứ gì, từ tô phở tới cọng rau, nhưng vẫn không phải cái mùi quê mình. Còn sân khấu thì… đành chịu thôi. Tôi chưa bao giờ nói bỏ nghề, chỉ là không còn đủ sức đi diễn. Tôi vẫn chạnh lòng với cải lương, đêm nằm cứ nghĩ về cải lương. Mong thế hệ đàn em diễn giỏi, mong cải lương trường tồn và phát triển”.
Khi NSƯT Vũ Linh qua đời, Diệp Lang buồn lắm, buồn suốt mấy ngày, và kêu bà Thu Phong gửi hoa phúng điếu. Ông kể mới nằm mơ thấy Thanh Sang, Thanh Tòng. Hôm qua 11.3 (giờ Mỹ), ông mới ngồi nhắc Vũ Linh, thì tự nhiên ngã ra. Bà Thu Phong tưởng ông ngất như mọi khi, định chở đi cấp cứu, nhưng không ngờ ông đã ra đi vĩnh viễn. Cả nhà bàng hoàng đau xót, nhưng an ủi rằng ông ra đi nhẹ nhàng, không hành thân hành xác, nhẹ như nằm ngủ mà thôi. Kính tiễn NSND Diệp Lang, cây đại thụ của cải lương, một con người tài đức vẹn toàn.
