Chắc hẳn nhiều quý độc giả cũng như chúng tôi, khi nghe tin Đức Thánh Cha Phanxicô được Chúa gọi về vào sáng sớm ngày 21/4 vừa qua, lòng không khỏi trĩu nặng một nỗi buồn sâu sắc. Một vị Giáo hoàng giản dị, gần gũi, luôn thao thức với những vấn đề của thời đại, giờ đây đã an nghỉ. Nhưng quý vị biết đấy, guồng máy của Giáo hội Công giáo, dù trong những giây phút đau thương nhất, vẫn phải tiếp tục vận hành. Và ngay lúc này đây, khi Tòa Thánh bước vào giai đoạn “trống ngôi” (sede vacante), một nhân vật đặc biệt đã tạm thời đứng ra đảm nhận vai trò điều hành – đó chính là Hồng y Kevin Farrell.
Vậy, Hồng y Kevin Farrell là ai mà lại giữ một trọng trách lớn lao như vậy trong thời khắc chuyển giao đầy nhạy cảm này?
Có lẽ cái tên này không quá quen thuộc với nhiều người Việt chúng ta như Đức Thánh Cha Phanxicô, nhưng vai trò của ông hiện tại, chức vụ “Camerlengo” hay Hồng y Nhiếp chính, lại cực kỳ quan trọng. Hãy cùng nhau tìm hiểu kỹ hơn về vị giáo sĩ này.
Trước hết, dù hiện là một Hồng y người Mỹ, gốc gác của ông Kevin Farrell lại ở tận Dublin, Ireland. Sinh năm 1947, năm nay ông đã 77 tuổi. Một chặng đường dài phụng sự, phải không ạ? Ông được thụ phong linh mục vào năm 1978. Điều thú vị là những năm đầu đời linh mục, ông lại phục vụ ở tận Mexico, làm tuyên úy cho Phong trào Regnum Christi tại Đại học Monterrey. Sau đó, vào năm 1984, ông mới chính thức gắn bó với Giáo hội Hoa Kỳ, cụ thể là Tổng Giáo phận Washington D.C.
Ở Washington, sự nghiệp của ông thăng tiến khá nhanh chóng. Ông kinh qua nhiều vị trí, từ cha phó xứ, giám đốc Trung tâm Công giáo Tây Ban Nha, giám đốc điều hành tạm thời các Tổ chức Bác ái Công giáo, đến thư ký tài chính, rồi chánh xứ. Có thể thấy, ông đã sớm bộc lộ năng lực quản lý và tổ chức. Chính vì vậy, năm 2001, dưới thời Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II, ông được bổ nhiệm làm Giám mục phụ tá Washington, kiêm Tổng Đại diện Hành chính và Điều phối viên Giáo triều – những vị trí đòi hỏi khả năng điều hành không nhỏ.
Có một giai đoạn trong tiểu sử của ông mà báo chí quốc tế cũng nhắc đến, đó là khoảng thời gian từ 2002 đến 2006, ông đã làm việc và sống cùng với Theodore McCarrick, vị cựu Hồng y sau này đã bị truất phế vì bê bối lạm dụng. Khi vụ việc vỡ lở vào năm 2018, Hồng y Farrell đã khẳng định rằng ông không hề hay biết gì về những hành vi sai trái đó. Đây là một điểm mà chắc chắn nhiều người sẽ quan tâm và đặt câu hỏi, nhưng theo những gì được công bố, ông đã phủ nhận việc biết hay nghi ngờ về vụ việc tại thời điểm đó.
Năm 2007, dưới thời Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI, ông được bổ nhiệm làm Giám mục chính tòa Giáo phận Dallas, Texas. Và rồi, bước ngoặt lớn đến vào năm 2016. Chính Đức Thánh Cha Phanxicô, người vừa mới qua đời, đã nhìn thấy những phẩm chất đặc biệt ở vị Giám mục gốc Ireland này. Ngài đã gọi ông về Rôma, giao cho ông trọng trách đứng đầu Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống – một cơ quan mới được thành lập. Cũng trong năm đó, ngài vinh thăng ông lên chức Hồng y.
Và rồi, vào năm 2019, Đức Phanxicô lại tiếp tục tin tưởng trao cho ông một vai trò cực kỳ quan trọng và nhạy cảm: chức vụ Camerlengo, thay thế cho Hồng y Jean-Louis Tauran người Pháp vừa qua đời. Quyết định này, cùng với việc bổ nhiệm ông vào nhiều vị trí chủ chốt khác sau này như Chủ tịch Tòa án Tối cao Quốc gia Vatican, Chủ tịch Ủy ban về các Vấn đề Bảo mật, Chủ tịch Ủy ban Đầu tư… cho thấy sự tín nhiệm rất lớn mà Đức Thánh Cha Phanxicô dành cho Hồng y Farrell. Có lẽ, kinh nghiệm quản trị dày dặn, cùng với tấm bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) từ Đại học Notre Dame – một điều khá hiếm thấy ở các vị giáo sĩ cấp cao – đã khiến ông trở thành một cộng sự đắc lực và đáng tin cậy của Đức Phanxicô trong việc điều hành và cải tổ Giáo triều Rôma.
Vai trò Camerlengo mà Hồng y Farrell đang đảm nhận chỉ là vai trò người quản lý tạm thời Tòa Thánh trong giai đoạn trống ngôi. Ông không phải là người kế vị Giáo hoàng. Trong suốt thời gian trống ngôi cho đến khi có Giáo hoàng mới, Hồng y Farrell, với sự trợ giúp của một ủy ban gồm ba Hồng y khác, sẽ chịu trách nhiệm điều hành các công việc thường nhật của Vatican, quản lý tài sản và các quyền lợi của Tòa Thánh. Ông phải đảm bảo mọi thứ diễn ra trơn tru, chuẩn bị cho tang lễ của Đức Giáo hoàng, và quan trọng nhất là tổ chức Mật nghị Hồng y (conclave) để bầu ra vị Giáo hoàng kế nhiệm. Đây là một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn trọng và khả năng tổ chức tuyệt vời để đảm bảo tính bảo mật và trật tự cho cuộc bầu cử.
Nhiệm vụ của cụ thể gồm những việc như sau:
- Xác nhận cái chết của Giáo hoàng: Nhiệm vụ đầu tiên và trang trọng là “chính thức xác nhận cái chết của Giáo hoàng”. Hồng y Farrell đã chủ trì nghi thức chứng tử và đặt thi hài vào quan tài tại Rôma vào 8 giờ tối giờ địa phương ngày 21 tháng 4, theo văn phòng báo chí Tòa Thánh. Ông cũng lập “biên bản chứng tử đích thực”.
- Niêm phong và Hủy bỏ các biểu tượng quyền lực: Ông phải niêm phong phòng ngủ và phòng làm việc của Đức Giáo hoàng. Một hành động mang tính biểu tượng cao, theo Encyclopedia Brittanica được trích dẫn, là việc ông phải hủy bỏ Nhẫn Ngư phủ và con dấu chì (bulla) – những vật dùng để đóng dấu các văn kiện của Giáo hoàng. Hành động này tượng trưng cho việc quyền lực của vị Giáo hoàng vừa qua đời đã chấm dứt.
- Quản lý Vatican trong thời kỳ trống ngôi (Sede Vacante): Trong khoảng thời gian từ khi Giáo hoàng qua đời đến khi bầu được Giáo hoàng mới, Hồng y Nhiếp chính sẽ tiếp quản các hoạt động hàng ngày của Vatican. Ông quản lý “các tài sản và quyền lợi tạm thời của Tòa Thánh”. Tuy nhiên, quyền lực của ông bị giới hạn trong quản lý hành chính hàng ngày. Khi có vấn đề nghiêm trọng phát sinh, ông phải tham khảo ý kiến của toàn thể Hồng y đoàn. Ông chủ trì một ủy ban gồm ba Hồng y khác để thực hiện nhiệm vụ.
- Chuẩn bị Mật nghị Hồng y (Conclave): Một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng là chuẩn bị cho việc bầu Giáo hoàng mới. Điều này bao gồm việc sắp xếp thực tế cho Mật nghị, đảm bảo tính bảo mật của quá trình và việc bỏ phiếu diễn ra có trật tự.
- Quyền hạn tài chính tạm thời: Trong thời gian trống ngôi, Hồng y Nhiếp chính có thể yêu cầu thông tin tài chính từ các cơ quan của Vatican, bao gồm chi tiết về bất kỳ “hoạt động kinh doanh bất thường” nào đang diễn ra, cũng như ngân sách và báo cáo tài chính hợp nhất.
Nhìn vào parcours (quá trình) của Hồng y Farrell, chúng ta thấy một người có nền tảng vững chắc cả về thần học lẫn quản trị. Ông thông thạo nhiều ngôn ngữ quan trọng trong Giáo hội toàn cầu như tiếng Anh, Tây Ban Nha, Ý. Ông được biết đến là người quyết đoán, có năng lực tổ chức. Ông cũng thể hiện sự cởi mở khi bổ nhiệm phụ nữ vào các vị trí cấp cao trong Bộ mà ông đứng đầu và từng nói rằng người kế nhiệm ông ở Bộ đó không nhất thiết phải là giáo sĩ. Ông cũng ủng hộ cách tiếp cận mục vụ đầy lòng thương xót của Đức Phanxicô, chẳng hạn như việc mở ra khả năng cho người Công giáo đã ly dị và tái hôn được rước lễ, với lời giải thích rằng “Về cơ bản, đây là việc gặp gỡ mọi người ở chính nơi họ đang hiện diện”.
Giờ đây, vị Hồng y 77 tuổi người Mỹ gốc Ireland này đang đứng ở tâm điểm của một trong những giai đoạn quan trọng nhất của Giáo hội Công giáo hiện đại. Trách nhiệm đặt lên vai ông là rất lớn: vừa phải chu toàn các nghi lễ truyền thống đầy trang nghiêm, vừa phải đảm bảo sự vận hành thông suốt của cả một guồng máy phức tạp như Vatican, và chuẩn bị cho một cuộc Mật nghị Hồng y để thế giới sớm có một vị Giáo hoàng mới.
Chúng ta hãy cùng theo dõi và cầu nguyện cho Hồng y Kevin Farrell trong trọng trách đặc biệt này, và cho toàn thể Giáo hội trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng này. Đây là một thời khắc để suy tư, để nhớ về vị Giáo hoàng vừa ra đi, và cũng là để hướng về tương lai với niềm hy vọng.
Nguồn: https://www.bbc.com/news/articles/cly1md6r3l8o
