Tình hình thương mại Mỹ-Việt đang đứng trước những diễn biến mới khi Việt Nam cam kết đẩy nhanh tiến độ trục xuất công dân đang bị giam giữ tại Mỹ. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump gia tăng áp lực buộc Việt Nam tiếp nhận trở lại những người nhập cư bất hợp pháp, đồng thời đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại nếu Việt Nam không hợp tác.
Theo luật sư di trú Tin Thanh Nguyễn, người được một quan chức Việt Nam thông báo về vấn đề này, Hà Nội đã đồng ý giải quyết các yêu cầu trục xuất từ phía Mỹ trong vòng 30 ngày. Đây là một bước tiến đáng kể so với trước đây, khi Việt Nam thường trì hoãn việc cấp giấy tờ tùy thân cho những người bị trục xuất, khiến quá trình này kéo dài và khó khăn. Ông Nguyễn nhận định rằng việc đáp ứng nhanh chóng yêu cầu của Mỹ “nhanh hơn rất nhiều so với trước đây”.
Sự thay đổi trong chính sách của Việt Nam được cho là xuất phát từ áp lực thương mại từ phía Mỹ. Việt Nam là một trong những quốc gia có kim ngạch xuất cảng sang Mỹ lớn nhất, và việc bị áp đặt thuế quan có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế. Theo thông tin từ quan chức Việt Nam, chính quyền Mỹ đã đe dọa áp đặt thuế quan và các biện pháp trừng phạt thị thực nếu Việt Nam không hợp tác trong việc tiếp nhận công dân bị trục xuất. Mặc dù Tổng thống Trump chưa trực tiếp nêu tên Việt Nam trong các tuyên bố về thuế quan, nhưng các cố vấn của ông đã đề cập đến khả năng này. Việt Nam được xem là quốc gia có nguy cơ bị áp thuế do thặng dư thương mại lớn và nhiều rào cản thương mại.
Luật sư Nguyễn cho biết, trong tháng đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump, Việt Nam đã đồng ý cấp giấy tờ tùy thân cho 30 công dân Việt Nam đang bị giam giữ tại Mỹ, tạo điều kiện cho việc trục xuất họ. Đây là một động thái bất thường, bởi trước đây Việt Nam thường từ chối cấp giấy tờ và kéo dài quá trình này. Hiện tại, có hơn 8.600 công dân Việt Nam đang đối mặt với lệnh trục xuất khỏi Mỹ, phần lớn là những người nhập cư đến Mỹ trước năm 1995, sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.
Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa đưa ra bình luận chính thức về thông tin này. Tuy nhiên, trước đó, một phát ngôn viên của Bộ đã khẳng định Việt Nam sẽ “tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Mỹ về việc hồi hương công dân theo các thỏa thuận đã ký kết”.
Vấn đề trục xuất công dân đang đặt Việt Nam vào tình thế khó khăn. Một mặt, Việt Nam cần duy trì mối quan hệ thương mại quan trọng với Mỹ. Mặt khác, việc tiếp nhận trở lại những người đã từng rời bỏ đất nước có thể gây ra những phức tạp về kinh tế, xã hội và chính trị. Liệu sự nhượng bộ này có đủ để xoa dịu chính quyền Mỹ và tránh được các biện pháp trừng phạt thương mại hay không vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời đáp. Tương lai của quan hệ thương mại Mỹ-Việt và số phận của hàng ngàn người Việt đang đối mặt với lệnh trục xuất vẫn còn đang rất bấp bênh.
