Bài báo hôm 8/1/2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã vẽ nên một tương lai đầy biến động cho thị trường lao động toàn cầu, nơi mà sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò then chốt. Đây không chỉ dự là báo về sự bùng nổ của những ngành mới mà còn cảnh báo về sự lụi tàn của những công việc truyền thống.
Vậy chúng ta cần chuẩn bị gì để thích ứng với những thay đổi chóng mặt này?
Theo dự đoán, đến năm 2030, khoảng 170 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra, tương đương 14% tổng số việc làm hiện nay. Tuy nhiên, đi kèm với đó là sự mất đi của 92 triệu việc làm, phần lớn thuộc các lĩnh vực dễ bị tự động hóa. Như vậy, con số tăng trưởng ròng chỉ còn 78 triệu việc làm.
Những ngành nào đang trên bờ vực biến mất?
Những người thuộc ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất chính là nhân viên văn phòng và thư ký, gồm thu ngân, nhân viên bán vé, trợ lý hành chính và thư ký điều hành. Những công việc như nhân viên bưu điện, giao dịch viên ngân hàng và nhập liệu dữ liệu cũng được dự đoán sẽ giảm mạnh. Hãy thử tưởng tượng, những công việc quen thuộc như tính tiền tại siêu thị, gửi thư ở bưu điện hay giao dịch tại ngân hàng, nay có thể được thay thế hoàn toàn bằng máy móc tự động. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của những người lao động trong các lĩnh vực này.
Cơ hội nào cho người lao động trong thời đại mới?
Tin vui là, trong khi một số ngành bị đào thải, những lĩnh vực khác lại đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Nhu cầu nhân lực trong các ngành như nông nghiệp, lái xe giao hàng, xây dựng, bán hàng và chế biến thực phẩm được dự báo sẽ tăng đáng kể. Bên cạnh đó, “nền kinh tế chăm sóc” cũng sẽ cần thêm nhiều y tá, nhân viên xã hội, tư vấn viên và nhân viên chăm sóc cá nhân. Đáng chú ý, giáo dục cũng là một trong những ngành được dự đoán sẽ phát triển mạnh trong tương lai.
Kỷ nguyên của công nghệ
Không ngạc nhiên khi các công việc liên quan đến công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực AI, dữ liệu lớn và an ninh mạng, đang dẫn đầu xu hướng tăng trưởng. Các chuyên gia dữ liệu lớn, kỹ sư công nghệ tài chính (fintech), chuyên gia AI và học máy, cùng các nhà phát triển phần mềm và ứng dụng, đang trở thành những “ngôi sao” sáng trên thị trường việc làm. Ngoài ra, sự chuyển dịch sang năng lượng xanh cũng mở ra cơ hội cho các chuyên gia về xe tự hành và xe điện, kỹ sư môi trường và kỹ sư năng lượng tái tạo.
Kỹ năng nào là “chìa khóa vàng”?
Dự báo của WEF cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị những kỹ năng cần thiết cho thời đại mới. Tư duy phân tích, tư duy phản biện và sáng tạo, khả năng thích ứng, linh hoạt và kiên cường là những yếu tố được nhà tuyển dụng đánh giá cao. Trung bình, người lao động cần phải cập nhật hoặc thay đổi 39% kỹ năng hiện có trong vòng 5 năm tới. Điều này cho thấy việc học tập suốt đời và không ngừng nâng cao kỹ năng là vô cùng quan trọng để tồn tại và phát triển trong thị trường lao động cạnh tranh.
Tóm lại, bài báo của WEF đã đưa ra một cái nhìn tổng quan về thị trường lao động tương lai, nơi mà AI và công nghệ đóng vai trò then chốt. Nó không chỉ là lời cảnh tỉnh cho những người lao động trong các ngành nghề có nguy cơ bị đào thải mà còn là lời kêu gọi hành động để chúng ta chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi sắp tới. Việc chủ động học hỏi, trau dồi kỹ năng và thích nghi với xu hướng mới là chìa khóa để thành công trong thời đại của AI.
