Đây là loại “than” nén kết hợp vỏ tỏi và sáp đậu nành vừa được sinh viên Đại học Công thương, Kinh tế, Vin Uni, đại học Bách Khoa Sài Gòn và Cao đẳng Conestoga (Canada) sản xuất thành công.
Trưởng nhóm Đinh Văn Nam, sinh viên Đại học Công thương Sài Gòn, cho biết than vỏ tỏi có thể làm mồi lửa, nướng thực phẩm hoặc xông phòng, đuổi côn trùng. Đây là sản phẩm tận dụng nguồn phế phẩm nông nghiệp mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tạo thêm thu nhập cho nông dân. Sau khi đốt, phần tro có thể dùng để sản xuất phân bón hữu cơ, hỗ trợ canh tác bền vững.
Ý tưởng bắt nguồn từ số vỏ tỏi phế phẩm “không biết làm gì” trong xưởng sơ chế nông sản của gia đình Nam. Mỗi ngày xưởng thải khoảng một tấn vỏ nhưng không thể chôn như các loại rác sinh học khác, do có chất kháng sinh. Hàng tháng, gia đình Nam tốn 30 triệu đồng để xử lý lượng phế phẩm này.
Ban đầu Nam tìm cách tận dụng hoặc xử lý lượng phế phẩm này để giảm chi phí cho gia đình. Cuối năm 2023, dịch sốt xuất huyết xảy ra ở một số địa phương, khiến Nam nhớ đến hợp chất allicin trong vỏ tỏi có khả năng đuổi muỗi mà không gây hại cho sức khỏe. Nghiên cứu kỹ, Nam thấy cấu tạo của vỏ tỏi tương tự giấy nhưng thô hơn, chứa nhiều dược chất, lại không tạo ra nhiều khí CO2 khi đốt. Nam nghĩ nếu làm thành chất đốt như than sẽ giải quyết được nhiều vấn đề, từ nguồn nhiên liệu, năng lượng, lại giảm ô nhiễm môi trường. Để hiện thực ý tưởng, Nam tìm đồng đội có chuyên môn về hóa, và kỹ thuật cùng nghiên cứu. Sau một thời gian, nhóm đã hoàn thành sản phẩm và tiến tới hoàn thiện quy trình sản xuất.
Vỏ tỏi được thu gom từ các chợ, xưởng chế biến nông sản hoặc các công ty sản xuất gia vị, được làm sạch, phơi khô rồi kết hợp với sáp đậu nành theo tỷ lệ nhất định và tinh dầu để tạo mùi hương nếu cần.
Mỗi viên nén với khối lượng 125g cháy trong 10-15 phút. Nếu so sánh với than củi, than đá cùng khối lượng, thời gian cháy của viên nén vỏ tỏi dài hơn, năng suất tỏa nhiệt (nhiệt trị) cao hơn, lại giảm đến 80% lượng khí thải CO2. Sản phẩm nầy sẽ được giới thiệu rộng rãi vào tháng 4-2025 tới đây.
Phương Anh, một thành viên của nhóm, cho biết nhóm dự kiến cho ra thị trường 3 phiên bản viên NIION phù hợp với các nhóm khách hàng. Cụ thể, viên nướng dành cho nhà hàng, gia đình để nướng thực phẩm. Viên nén làm chất đốt, sưởi ấm. Và loại thứ ba có thêm tinh dầu, có công dụng đuổi muỗi, xông hương. Mỗi hộp 10 viên trọng lượng khoảng 125g, giá bán dự kiến khoảng 15.000-20.000 đồng.
