Hôm nay, 15/3/2025, các phóng viên và ký giả của đài VOA (Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ) đến sở làm việc, đã bất ngờ nhận được thông báo rằng họ đã bị cấm cửa, vì chính quyền liên bang quyết định đình chỉ hàng loạt nhân viên của VOA vô thời hạn.
Quyết đình này ảnh hưởng hơn một ngàn nhân viên chính thức của đài VOA. Đây là kết quả của lệnh hành pháp được TT Trump đưa ra đêm thứ Sáu, 14/3/2025, yêu cầu USAGM – U.S. Agency for Global Media, cơ quan cai quản chính thức của VOA, có tên là Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ phải chấm dứt tất cả các hoạt động “không được luật yêu cầu”.
“Tôi vô cùng đau buồn khi lần đầu tiên sau 83 năm, VOA đã bị tắt tiếng,” giám đốc của đài, Michael Abramowitz, viết trên trang Facebook cá nhân. “VOA cần cải thiện, và chúng tôi đã đạt được nhiều thành quả về mặt này. Nhưng quyết định hôm nay [của chính quyền] sẽ khiến VOA không thể thực hiện được sứ mệnh quan trọng của mình”. Michael Abramowitz cho biết rằng ông nằm trong số 1.300 nhà báo, nhà sản xuất và nhân viên hỗ trợ của VOA bị cho nghỉ việc.
Grant Turner, cựu giám đốc tài chính tại Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ, thì gọi đó là “Thứ Bảy đẫm máu” cho VOA và các mạng lưới của họ.
‘Những kẻ đốt nhà vừa phóng hỏa’
“Những gì tôi nghe được cho thấy đây sẽ là một ngày rất buồn. Các mạng lưới của USAGM chia sẻ những tin tức quan trọng, thông tin và các giá trị của nước Mỹ trên khắp thế giới,” Grant Turner, cựu Giám đốc Tài chính tại Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ phát biểu. “Phải mất hàng thập niên để xây dựng được sự tín và lượng khán giả hàng trăm triệu người mỗi tuần. Phải chứng kiến những kẻ đốt nhà vừa thiêu rụi tất cả thật là điều khủng khiếp.”
“Việc hủy bỏ hợp đồng tài trợ của Radio Free Europe/Radio Liberty sẽ là một món quà khổng lồ dành cho kẻ thù của nước Mỹ,” Steve Capus, Chủ tịch của Radio Free Europe/Radio Liberty, phát biểu trong một văn bản. “Các giáo sĩ Iran, các lãnh đạo cộng sản Trung Quốc và các nhà độc tài ở Moscow và Minsk sẽ ăn mừng sự sụp đổ của RFE/RL sau 75 năm. Trao cho các đối thủ của chúng ta một chiến thắng sẽ khiến họ mạnh hơn và nước Mỹ yếu đi. Chúng tôi đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả hai đảng trong suốt lịch sử huyền thoại của RFE/RL. Nếu không có chúng tôi, gần 50 triệu người trong các xã hội khép kín, những người phụ thuộc vào chúng tôi để có được tin tức và thông tin chính xác mỗi tuần, sẽ không có cơ hội tiếp cận sự thật về nước Mỹ và thế giới.” Steve Capus giải thích.
Được biết, các thông báo chấm dứt tài trợ cho các mạng lưới này mang chữ ký của Kari Lake, cố vấn cấp cao của Trump, người mà ông đã bổ nhiệm vào vị trí tại USAGM, chứ không phải là giám đốc điều hành lâm thời của cơ quan này. Lake dường như không có thẩm quyền hợp pháp để thực hiện việc chấm dứt này trong vai trò hiện tại của mình.
Cơ quan USAGM và Nhà Trắng đã không trả lời phỏng vấn. Một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã đăng trên Twitter dòng chữ “Goodbye” (Tạm biệt) bằng 20 ngôn ngữ kèm theo liên kết đến một bài báo từ năm 2023 liên quan đến tranh cãi về cách VOA mô tả Hamas.
Tổng cộng, các đài phát thanh do chính phủ liên bang tài trợ và các mạng lưới thân hữu bao phủ Trung Đông và Cuba, tiếp cận 420 triệu người bằng 63 ngôn ngữ tại hơn 100 quốc gia mỗi tuần, theo cơ quan này. Các mạng lưới này được tài trợ hoàn toàn bằng ngân sách liên bang.
Sứ mệnh của các mạng lưới này là cung cấp tin tức và các chương trình văn hóa đến những nơi mà báo chí tự do đang bị đe dọa hoặc không tồn tại. Họ cũng được thiết kế như một hình thức ngoại giao mềm, mô phỏng báo chí độc lập kết hợp với các quan điểm chỉ trích chính sách của chính phủ.
Quyết định gây tranh cãi
Ngoài VOA, đài phát thanh RFA (Đài Á châu Tự Do) do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ dự kiến sẽ bắt đầu cho hầu hết 300 nhân viên tại Hoa Kỳ tạm dừng làm việc (furlough) vào tuần tới.
“Nếu tình hình này kéo dài đến tuần sau, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bắt đầu cho phần lớn nhân viên tạm nghỉ bắt đầu từ thứ Sáu,” một phát ngôn viên của RFA, yêu cầu được dấu tên, cho biết, nói rằng họ không được phép phát biểu công khai về cuộc khủng hoảng ngân sách của RFA. Ông cũng nói thêm rằng các hoạt động ở nước ngoài của nền tảng truyền thông này sẽ không bị ảnh hưởng.
Trong khi việc cho nhân viên tạm nghỉ phù hợp với việc cắt giảm biên chế hàng loạt đang diễn ra trên khắp bộ máy hành chính liên bang dưới thời chính quyền Trump, thì việc cắt giảm tại RFA gây nhiều chú ý, vì cắt giảm này sẽ đóng cửa một trong số rất ít công cụ mà chính phủ Hoa Kỳ có để chống lại tuyên truyền của Trung Quốc và tiếp cận những người sống dưới chế độ độc tài trên khắp Châu Á, trong đó có Việt Nam.
“Các nhân viên đã được thông báo vào thứ Năm rằng việc tạm nghỉ sẽ bắt đầu sớm nhất là vào thứ Sáu tuần tới do việc cắt giảm tài trợ” một nguồn tin đáng tin cậy cho tờ Politico biết, đồng thời nói thêm rằng RFA sẽ cố gắng tiếp tục hoạt động với “đội ngũ nhân viên cốt cán”.
Michael Sobolik, thành viên cấp cao tại Viện Hudson và là chuyên gia về các hoạt động gây ảnh hưởng ở nước ngoài của Bắc Kinh, cho biết nếu RFA đóng cửa, họ cũng sẽ mất đi một nguồn phân tích giá trị về các diễn biến chính trị và quân sự ở các quốc gia độc tài tại châu Á, bao gồm Trung Quốc Triều Tiên [và cả Việt Nam].
Sobolik cho biết: “Việc RFA đưa tin từ các quốc gia như Trung Quốc rất có lợi cho các nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại và các quan chức được bầu của chúng tôi, vì chúng tôi có cái nhìn sâu sắc hơn về những gì đang diễn ra ở đó, phục vụ cho lợi ích của Hoa Kỳ. Chúng tôi không làm điều này chỉ vì lòng tốt của mình”.
Ngay cả khi được chính phủ tiếp tục tài trợ, RFA vẫn còn nhiều vấn đề khác. Cố vấn đặc biệt của AGM, Kari Lake đã hủy hợp đồng trị giá 53 triệu đô la cung cấp nội dung dịch vụ điện tín từ Associated Press, Reuters và Agence France Press cho các nền tảng truyền thông mà họ giám sát, bao gồm cả RFA.
Kari Lake cho rằng những hợp đồng đó “đắt đỏ và không cần thiết” trong một bài đăng trên X vào thứ năm. Kari Lake từ chối không trả lời phỏng vấn báo chí.
Tham khảo:
https://www.npr.org/2025/03/15/nx-s1-5329244/bloody-saturday-voiceofamerica-radio-free-asia-europe-trump-kari-lake
https://www.politico.com/news/2025/03/14/radio-free-asia-funding-freeze-layoffs-00231780
https://www.politico.com/news/2025/03/15/trump-media-voice-of-america-00003119
