HÀ GIANG
Thú thật, khi bất ngờ nghe tin ông Tim Walz được bà Kamala Harris chọn làm ứng cử viên phó tổng thống, đứng cùng liên danh với mình trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, tôi khá ngạc nhiên, vì cho đến rất gần đây, hầu như không mấy ai biết ông Thống đốc của tiểu bang Minnesota này là ai, kể cả trong vòng những người theo đảng Dân Chủ, ngoại trừ dân ở trong tiểu bang và vài vùng phụ cận.
Nhưng ngay sau khi được bà Kamala Harris chọn làm người đứng phó, tên tuổi của người đàn ông có nụ cười chất phác chân quê, nhìn hơi già tuy mới 60 tuổi, và trông không thanh lịch lắm này, đã nổi như cồn, phần lớn là vì ông nhanh chóng đoạt được cảm tình của nhiều giới cử tri, đặc biệt nhất là của giới trẻ khắp nơi.
Thiện cảm nhiều người dành cho ông được giới phân tích cho là một trong những yếu tố giúp bà Kamala Harris tạo thêm những bước tiến đáng kể trong cuộc đua dành chức vụ tổng thống Hoa Kỳ đang ngày càng rất gay cấn.
Việc Tim Walz đã mang thêm sức sống cho liên danh của bà Kamala Harris là điều khó phủ nhận. Không thiếu những khúc phim chiếu về các buổi vận động tranh cử của liên danh Harris/Walz cho thấy sự xuất hiện của Tim Walz trên sân khấu luôn luôn tạo ra những tiếng vỗ tay và sự đón chào nồng nhiệt chưa từng thấy từ cử tọa. Mô tả sự kiện này, có người gọi nó là một ‘hiện tượng,’ người khác cho đó là một ‘cơn sốt.’
Bài viết này không nhằm phân tích góc cạnh chính trị của “hiện tượng Tim Walz,” mà chỉ muốn tìm hiểu xem điều gì đã khiến người đàn ông rất chất phác, bình dị này đã tạo ra hiện tượng được gọi là cơn sốt như vậy?
Vài nét về Tim Walz
Tim Walz là Thống đốc thứ 41 của Minnesota, theo tin trên website https://mn.gov/ của tiểu bang này. Ông được bầu làm Thống đốc lần đầu tiên năm 2018 và tái đắc cử năm 2022. Thành tựu trong thời gian làm Thống đốc của ông gồm: a) cung cấp bữa ăn miễn phí cho học sinh, b) bảo vệ quyền tự do sinh sản của phụ nữ, c) tăng cường quyền bỏ phiếu, d) đặt nền móng để đưa Minnesota đạt 100% điện sạch vào năm 2040, e) cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu và f) mở rộng chế độ nghỉ phép có ăn lương cho người lao động Minnesota. Trong suốt thời gian làm Thống đốc, ưu tiên lớn nhất của ông là biến Minnesota thành tiểu bang là nơi nuôi dạy con cái tốt nhất trên toàn quốc.
Sinh ra tại một thị trấn nhỏ ở vùng thôn quê của tiểu bang Nebraska, cha mẹ Tim Walz đã truyền cho ông giá trị của việc phục vụ cộng đồng, lòng hào phóng và vui vẻ giúp đỡ láng giềng, và làm việc vì lợi ích chung. Nhiều người cho rằng đây là những giá trị định hướng cho sự tận tụy của ông với tiểu bang Minnesota ngày nay.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Tim Walz gia nhập Lực lượng Vệ binh Quốc gia. Ông theo học tại trường Đại học Cao đẳng Chadron State và tốt nghiệp với bằng khoa học xã hội vào năm 1989. Sau đó ông dành thời gian một năm giảng dạy ở nước ngoài trước khi trở về Mỹ để phục vụ toàn thời gian trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia, và cuối cùng nhận một vị trí giảng dạy và huấn luyện viên thể thao tại trường trung học.
Trong thời gian đi dạy, Tim gặp được Gwen Whipple, một cô giáo dạy tại cùng trường sau này thành vợ của ông. Họ dọn đến Mankato vào năm 1996, nơi hai người cùng làm việc tại Trường Mankato West High School. Ngoài việc giảng dạy các môn khoa học xã hội, Tim còn giúp huấn luyện đội bóng bầu dục của Mankato West High School và giúp các em học sinh giành chức vô địch cấp tiểu bang đầu tiên của trường. Sau 24 năm phục vụ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia, Trung sĩ Chỉ huy Walz đã nghỉ hưu khỏi Tiểu đoàn Pháo binh Dã chiến 1-125 vào năm 2005. Năm 2006, Tim Walz giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đầu tiên vào Hạ viện Hoa Kỳ, và được bầu lại thêm năm nhiệm kỳ nữa. Ông là vị dân biểu đầu tiên của khu vực phía Nam tiểu bang Minnesota phục vụ tại Quốc hội.
Xem kỹ tiểu sử được đăng trong website của Minnesota ở trên, thì thấy ông thống đốc của tiểu bang này, đại khái gồm 12 năm, sáu nhiệm kỳ dân biểu Hạ viện Hoa Kỳ, hai nhiệm kỳ làm thống đốc, 24 năm phục vụ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia, kinh nghiệm của nhà giáo, và một huấn luyện viên thể thao của học sinh trường trung học…
Đây đương nhiên là những thành tích đáng kể, nhưng cũng không thể nói ông là một người xuất chúng. Vậy nếu không là tài, thì điều gì đã khiến ông được dân chúng thuộc nhiều thành phần yêu mến?
Câu trả lời, theo nhận xét của nhiều giới, thì đó là do yếu tố con người, mà đã là yếu tố con người thì nhiều lắm, có thể nói thiên hình vạn trạng.
‘Ông ấy giống tụi tôi’
Trước hết, chính hình ảnh có thể bị dân thành thị cho là hơi “chân quê”, kém lịch lãm này của Tim Walz đã giúp ông chiếm được cảm tình của nhiều người trong giới “blue collar,” tức dân lao động của Mỹ, thường sống ở những vùng ngoại ô xa thị tứ.
Thật vậy, sẽ khó có thể tìm được một đại diện sống động hơn và trung thực hơn cho những người sống ở trung tâm (heartland) của nước Mỹ hơn Tim Walz. Ông Tim Walz sinh ra tại thành phố West Point, Nebraska, một cộng đồng chỉ có khoảng 3.500 người ở phía Tây Bắc của Omaha (thành phố lớn nhất của tiểu bang này).
Ông Dale Piper, thuộc thành phố Westminster, tiểu bang Maryland, khi trả lời phỏng vấn của tờ The Baltimore Sun, buông một câu nói rất hồn nhiên, rằng “Tim Walz là người giống tụi tôi,” và có lẽ đã tóm lược những yếu tố con người này của ông thống đốc một cách cụ thể nhất:
“Tim Walz là một người bình thường: Sở hữu súng, đi săn ngỗng, câu cá ở bờ sông. Ông là một cựu giáo viên và huấn luyện viên bóng bầu dục. Ông từng ở trong quân đội, leo lên được một cấp bậc cao trong quân ngũ. Ông có kinh nghiệm trong Quốc hội và còn là thống đốc tiểu bang Minnesota. Ông hay diễu và là một người dễ gần. Thoải mái, không căng thẳng. Không tấn công người khác mà cũng không phòng thủ. Ông là một người giống tụi tôi, khiến nhiều người tụi tôi có thể đồng cảm…”
Dễ gần (down-to-earth) và hay đùa bằng cái kiểu tự diễu cợt mình (self-deprecating jokes) là những đặc tính nhiều người khác cũng hay dùng để tả Tim Walz.
Chẳng hạn, theo tường trình của tờ Orange County Register, tại buổi gặp mặt gây quỹ ở Newport Beach, Nam California chiều thứ Ba, ngày 13/8 vừa qua, khi được hỏi ông có ngạc nhiên không khi được chọn làm ứng cử viên phó tổng thống, Tim Walz đùa, “Tôi không thể ngạc nhiên hơn nếu sáng ngủ dậy thấy đầu mình bị bấm chặt vào tấm thảm,” trước tiếng cười vang của mọi người.
Ông bố Trung Tây (Midwest)
Chẳng hiểu sao, kể từ khi tin Tim Walz được chọn làm ứng cử viên phó tổng thống của đảng Dân Chủ được công bố hôm thứ Ba 6/8, mạng xã hội bỗng tìm ra được và truyền đi khúc video được Tim Walz bỏ lên mạng Twitter cá nhân từ tháng Chín năm ngoái. Trong khúc phim này người ta thấy ông bố Tim Walz cười vui hớn hở bên cạnh cô con gái tên Hope, trong một hội chợ ở Minnesota. Hai bố con đùa về thức ăn trong hội chợ và việc cô con gái thích ăn chay. Để giới thiệu khúc phim, Tim Walz lúc ấy than trên Twitter: “Con gái tôi, Hope, đã lừa tôi tham gia vào trò chơi mạo hiểm nhất tại Hội chợ tiểu bang Minnesota,” nhưng nhìn trong phim thì ai cũng thấy ông đang ngập trong hạnh phúc.
Từ khúc video này, người ta truyền nhau khúc video khác được phổ biến từ tháng Tám năm 2019, trong đó Tim Walz và Hope, cô con gái lớn lưu ý người dân Minnesota về ngày luật hands-free bắt đầu có hiệu lực: “Minnesota ơi! Hôm nay luật rảnh tay Hands-free) sẽ có hiệu lực. Con gái tôi, Hope, và tôi đậu xe ở đây để quay nói về một số mẹo vặt làm sao để áp dụng luật này, và cho thấy dùng điện thoại khi lái xe có thể gây nguy hiểm thế nào khi chúng ta mất tập trung.” Thông điệp thì nghiêm túc, nhưng cảnh người bố tỏ ra rất kém về cách sử dụng những ứng dụng của smartphone, và cô con gái phải kiên nhẫn chỉ cho bố từng li từng tí khiến mọi người không thể không bật cười.
Và cứ thế, thế giới mạng xã hội của giới trẻ cứ xôn xao lên về điều mà họ gọi là “Middle Western dad” or ‘Dad vibes” này của ông thống đốc.
Có ai không thấy mình có cảm tình với người khiến mình nghĩ về một người bố?
Yêu thú vật và thích giúp người khác
Từ việc Tim Walz khiến nhiều cả trẻ lẫn già nghĩ đến người cha của mình, cơn sốt trở nên nóng bỏng hơn khi mọi người truyền nhau không biết bao nhiêu là memes hay câu viết cho thấy họ nghĩ về người đàn ông chỉ trước đây chưa hai tuần lễ họ chưa biết là ai.
Meme là một phần không thể thiếu của mạng xã hội, thường là những hình ảnh hài hước về một chủ đề nào đó được lan truyền nhanh chóng qua internet.
Dưới đây là những câu Tweets tiêu biểu nói về Tim Walz trong cơn sốt đến giờ vẫn chưa thấy hạ nhiệt này.
“Tim Walz snuck a $20 in your back pocket because he’s worried you don’t have enough gas money to drive home” (Tim Walz sẽ dúi tờ $20 vào túi sau của bạn vì ông ấy lo bạn không có đủ tiền mua xăng để lái xe về nhà).”
Hay:
“Tim Walz beeps at you at a red light, motions for you to put your window down, and tells you that your right rear tire could use some air,” (Tim Walz sẽ bấm còi báo hiệu cho bạn khi dừng đèn đỏ, ra hiệu cho bạn hạ cửa sổ xuống và nói rằng lốp sau bên phải của bạn cần được bơm hơi,”
Chiến thuật ‘weird’
Ngoài việc được nói đến như người hàng xóm tốt bụng, người cha thương con, Tim Walz còn được nổi tiếng vì là người đầu tiên gọi cựu Tổng thống Donald Trump là “weird”, tức “kỳ quặc,” tĩnh từ giờ đây đã lan truyền nhanh như một bệnh dịch.
Ngay cả trước khi được nằm trong danh sách rút gọn cho vị trí ứng cử viên phó tổng thống, Thống đốc Minnesota Tim Walz đã miêu tả Donald Trump và những người đảng Cộng Hòa là “weird.””Bên kia [đảng Cộng Hòa] có những người rất weird. Họ muốn lấy đi sách của bạn. Họ muốn vào phòng bác sĩ của bạn.” Ông nói thế trong một cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình tháng trước.
Và giờ đây chữ weird đã trở thành một phần không nhỏ trong chiến thuật tranh cử của liên danh Kamala Harris/Tim Walz:
“Bạn biết có điều gì đó không ổn khi họ nói về tự do, tức tự do vào trong phòng ngủ của bạn, tự do dạy con cái của bạn, tự do vào cả trong phòng khám bệnh của bạn, tự do với việc chỉ cho bạn đọc một số sách nào đó, điều đó thật kỳ quặc!
Nhiều người khen chữ “weird” cho rằng nó nặng đủ để tấn công phe đối thủ, nhưng lại có chút hài hước, và không có tính cách sỉ nhục người khác một cách thậm tệ như “ngu dốt” hay “điên khùng…”
Chẳng ai biết rồi cơn sốt Tim Walz này bao lâu nữa sẽ hạ nhiệt. Chỉ biết là nếu trước kia ít ai biết Tim Walz là ai, thì bây giờ có lẽ tên ông với thế giới đã là một cái tên quen thuộc.
Ít nhất là cho tới khi hết mùa bầu cử tổng thống.
