Từ khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng, hàng loạt biện pháp thuế quan mới, nhắm vào các đối tác thương mại chủ chốt như Canada, Mexico, Trung Quốc, cùng với thuế thép, nhôm toàn cầu và kế hoạch thuế quan đối ứng, đang tạo nên một bức tranh u ám cho các nhà xuất cảng Việt Nam.
Nỗi lo Thuế quan Đối ứng
Kế hoạch thuế quan đối ứng của Trump, được thiết lập để “bảo đảm công bằng và có đi có lại,” đe dọa đánh thuế trả đũa lên hàng hóa của tất cả các đối tác thương mại nếu họ áp dụng thuế quan cao hơn Mỹ. Điều này đặc biệt đáng lo ngại cho Việt Nam, quốc gia có mức thuế trung bình theo quy chế Tối Huệ Quốc (Most Favored Nation) là 5.1%, so với 2.2% của Mỹ. Việc áp dụng thuế quan đối ứng có thể làm tăng đáng kể chi phí hàng hóa Việt Nam vào thị trường Mỹ, gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất cảng.
Không chỉ dừng lại ở thuế quan, kế hoạch này còn nhắm vào các rào cản phi thuế quan, bao gồm cả việc thao túng tiền tệ. Dưới thời Trump trước đây, Việt Nam đã bị cáo buộc thao túng tiền tệ để tạo lợi thế cạnh tranh. Mặc dù chính quyền Biden đã bác bỏ cáo buộc này, việc Trump trở lại nắm quyền làm dấy lên lo ngại rằng vấn đề này sẽ được xem xét lại, có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt mới.
Thuế thép, nhôm và tác động lên Việt Nam
Việc tăng thuế nhôm lên 25% sẽ ảnh hưởng nặng nề đến xuất khẩu nhôm của Việt Nam sang Mỹ. Mặc dù xuất khẩu thép ít bị ảnh hưởng hơn do đã chịu mức thuế 25% từ trước, nhưng sự cạnh tranh gia tăng từ các nhà cung cấp thép lớn khác như Canada và Mexico (nay cũng chịu mức thuế 25%) cũng là một mối đe dọa tiềm tàng.
Nguy cơ từ căng thẳng Mỹ-Trung
Một phần đáng kể hàng xuất cảng của Việt Nam sang Mỹ được cho là hàng tái xuất từ Trung Quốc, nhằm lách thuế quan của Mỹ. Trump đã tuyên bố sẽ giải quyết vấn đề này, và Việt Nam có thể trở thành nạn nhân trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Cơ hội cho thương lượng song phương?
Mặc dù bức tranh chung khá u ám, vẫn còn hy vọng cho Việt Nam. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam đã khẳng định chính sách thương mại của Mỹ không nhắm vào Việt Nam. Việt Nam cũng bày tỏ thiện chí tăng cường nhập cảng hàng hóa Mỹ, đặc biệt là nông sản, và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư của Mỹ vào các lĩnh vực năng lượng, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và hàng không. Nếu Việt Nam có thể đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ, bao gồm việc tăng nhập khẩu hàng Mỹ và mở cửa thị trường cho doanh nghiệp Mỹ, thì có thể giảm thiểu tác động tiêu cực từ chính sách thương mại của Trump.
Kết luận
Tương lai thương mại Việt-Mỹ dưới thời Trump 2.0 đầy bất định. Mặc dù có những cơ hội cho thương lượng và hợp tác, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị cho những thách thức lớn từ chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ. Việc theo dõi sát sao diễn biến tình hình và linh hoạt thích ứng là chìa khóa để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Liệu Việt Nam có thể biến nguy thành cơ hay không, câu trả lời vẫn còn ở phía trước.
