Hai thẩm phán liên bang vừa ra phán quyết khẩn cấp nhằm ngăn chặn việc trục xuất hàng loạt người Venezuela bị cáo buộc là ‘kẻ thù ngoại quốc’ dưới một đạo luật từ thế kỷ 18. ACLU gọi đây là “cuộc chiến bảo vệ Hiến pháp giữa lòng nước Mỹ hiện đại.”
Hai thẩm phán liên bang tại Texas và New York vừa đồng loạt ra phán quyết giới hạn việc sử dụng Đạo luật Alien Enemies – ban hành từ năm 1798 – để trục xuất khẩn cấp hàng trăm người Venezuela mà không đợi tòa xét xử. Các quyết định này đánh dấu bước phản kháng mạnh mẽ trước nỗ lực mở rộng quyền lực hành pháp của chính quyền Trump trong lĩnh vực di trú.
Trục xuất sai trái dù có lệnh tòa ngăn chặn
Tại Texas, Thẩm phán Fernando Rodriguez Jr. đã ban hành lệnh khẩn cấp sau vụ việc ông Kilmar Abrego Garcia bị trục xuất bất chấp có lệnh tòa ngăn chặn. Garcia, bị cáo buộc liên quan đến băng đảng Tren de Aragua, bị trục xuất và đưa sang nhà tù ở El Salvador trong một động thái mà các tổ chức pháp lý gọi là “không thể chấp nhận”.
“Việc trục xuất sai ông Abrego Garcia cho thấy rõ nguy cơ của việc trục xuất hàng loạt mà không qua trình tự pháp lý,” bà Lisa Graybill, Giám đốc pháp lý của Trung tâm Luật Di trú Quốc gia, nhận định.
“Hiến pháp không cho phép trục xuất bí mật”
Tại New York, Thẩm phán Alvin Hellerstein tuyên bố rằng những người bị giam trong khu vực của ông phải được thông báo và có cơ hội phản bác trước khi bị trục xuất. “Hiến pháp không cho phép trục xuất bí mật dựa trên những cáo buộc chưa được kiểm chứng,” ông nhấn mạnh.
An ninh quốc gia hay vi phạm hiến pháp?
Chính quyền Trump lập luận rằng Venezuela, dưới sự lãnh đạo của Nicolás Maduro, là một chế độ thù địch và rằng việc trục xuất những cá nhân bị nghi có liên hệ với băng đảng là vấn đề sống còn đối với an ninh quốc gia.
Nhưng các tổ chức dân quyền phản đối lập luận này một cách gay gắt. “Đây không phải là những kẻ thù địch. Họ là người xin tị nạn hoặc đã sống tại Mỹ nhiều năm,” luật sư Kate Desormeau của ACLU phản bác. ACLU đang thúc đẩy kiện tập thể để chặn đứng việc áp dụng đạo luật này.
Tối cao Pháp viện nói dân vẫn có quyền kháng cáo
Mặc dù Tối cao Pháp viện gần đây không ngăn việc trục xuất, nhưng họ khẳng định người bị ảnh hưởng có quyền nộp đơn habeas corpus – một bước mở ra con đường pháp lý cho những người đang đối mặt với việc bị trục xuất không xét xử.
“Đây không chỉ là chuyện của vài cá nhân,” bà Desormeau nói. “Đây là cuộc chiến về việc liệu chính phủ có thể gạt bỏ Hiến pháp nhân danh an ninh quốc gia hay không.”
