Thị trường việc làm toàn cầu, đặc biệt là ở Mỹ, đang chứng kiến một nghịch lý đáng quan ngại: trong khi nền kinh tế nói chung vẫn duy trì được sự ổn định, thì bức tranh việc làm cho giới “cổ cồn trắng” – những người làm việc văn phòng, chuyên môn cao – lại đang ảm đạm.
Điều này đặt ra câu hỏi, liệu làn sóng này có lan tới Việt Nam và chúng ta cần chuẩn bị gì?
Bài báo trên Newsweek đã vẽ nên một bức tranh khá u ám về thị trường “việc văn phòng” tại Mỹ. Sự tăng trưởng nóng của các ngành công nghệ, tài chính trong thời kỳ đại dịch đã chững lại, thậm chí thụt lùi. Các công ty công nghệ lớn, ngân hàng, tập đoàn tài chính đang cắt giảm nhân sự, đóng băng tuyển dụng. Lý do được đưa ra là lãi suất cao, tình hình kinh tế bất ổn và đặc biệt là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI).
AI, với khả năng tự động hóa nhiều công việc phân tích, xử lý dữ liệu, đang dần thay thế con người trong các vị trí văn phòng. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho người lao động “cổ cồn trắng”. Nếu trước đây, bằng cấp cao, kỹ năng chuyên môn được xem là tấm vé vàng cho một sự nghiệp ổn định, thì nay giới làm việc bàn giấy đang phải đối mặt với nguy cơ thất nghiệp, cạnh tranh khốc liệt và áp lực phải liên tục cập nhật kiến thức, kỹ năng để không bị đào thải.
Vậy, những diễn biến này có ý nghĩa gì đối với thị trường việc làm tại Việt Nam?
Mặc dù chưa có con số cụ thể về tác động của AI lên thị trường lao động Việt Nam, nhưng chúng ta không thể chủ quan. Xu hướng toàn cầu hóa, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam. Các công ty đa quốc gia tại Việt Nam cũng có thể áp dụng các mô hình tự động hóa, cắt giảm nhân sự tương tự như ở Mỹ.
Vậy phải làm gì?
- Chủ động học tập, nâng cao kỹ năng: Không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng mới là chìa khóa để thích nghi với sự thay đổi của thị trường. Đặc biệt, cần chú trọng phát triển các kỹ năng mà máy móc khó thay thế được, chẳng hạn như tư duy phản biện, sáng tạo, giao tiếp, làm việc nhóm.
- Định hướng nghề nghiệp linh hoạt: Không nên cứng nhắc với một ngành nghề duy nhất. Cần tìm hiểu, khám phá các lĩnh vực mới, sẵn sàng chuyển đổi nghề nghiệp khi cần thiết.
- Tìm hiểu về AI và ứng dụng: Thay vì lo sợ, hãy tìm hiểu về AI, cách thức hoạt động và ứng dụng của nó. Biết đâu, AI lại chính là công cụ hỗ trợ đắc lực cho công việc của bạn.
Tóm lại, “bóng ma suy thoái” trong giới làm việc văn phòng là một lời cảnh tỉnh cho chúng ta. Thay đổi là điều tất yếu, và chỉ những ai chủ động thích nghi mới có thể tồn tại và phát triển. Việt Nam cần chuẩn bị sẵn sàng cho những thách thức này, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, khuyến khích đổi mới sáng tạo để tận dụng cơ hội từ cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Đừng để bị động, hãy biến thách thức thành cơ hội.
